Een onopvallend houten deurtje in de enorme Walburgiskerk brengt je naar de Librije, de enige nog originele kettingbibliotheek van Nederland. Je kunt de Librije alleen bezoeken met een gids; die neemt je enthousiast mee in de geschiedenis van deze leeszaal uit 1564.
In één stap ben je terug in de 16e eeuw. Het historische plafond met kruisgewelven, de versierde pilaren en de authentieke houten leestafels (lectrijnen) vormen samen een historisch plaatje. En je ziet de enorme bruinleren boeken aan kettingen liggen, precies zoals dit eeuwen geleden gebeurde om diefstal te voorkomen. Gelukkig maar, want in de kettingbibliotheek zijn nu bijzondere exemplaren te vinden. Zoals de eerste druk van het boek van Copernicus over het heelal. Of de middeleeuwse boeken die stammen uit de tijd dat de boekdrukkunst nog maar net was uitgevonden (de incunabelen).
Bijzonder zijn ook de afbeeldingen aan de zijkant van de oudste lectrijnen, gemaakt door Wilhelm de Beeldensnyder (what’s in a name). En, ook van zijn hand, de pilaren waarop vele leuke afbeeldingen staan. Ook origineel zijn de vloertegels met hier en daar nog wat afdrukken, bijvoorbeeld van kleine hondenpootjes. Of…zijn ze van de duivel? Over deze legende zal de gids je meer vertellen. En als laatste tip: probeer op een dag te gaan waarop de zon schijnt, de zachte lichtstralen die door de kerkramen schijnen, maken het prachtige plaatje helemaal af.
De Librije bezoeken
Adres: Kerkhof 3, 7201 DM Zutphen
Geïnspireerd geraakt? In Italië kun je naar de enige andere originele kettingbibliotheek van Europa, de Biblioteca Malatestiana in Cesena.
De openbare bibliotheek van Zutphen huist in een van de best bewaarde kloosterkerken van Nederland. In 2017 werd de bibliotheek volledig vernieuwd.
Van kerk naar bibliotheek
Talloze boeken, een leescafé met koffiecorner, werkplekken, cursusruimtes… dat hadden de Dominicanen die de gotische kerk in 1306 lieten bouwen nooit kunnen bevroeden. Maar de middeleeuwse Broederenkerk past de moderne bibliotheek als jas. Je kunt er heerlijk langs alle boekenkasten struinen en je komt gaandeweg langs mooie historische details. Zoals de eeuwenoude kloostermoppen die zichtbaar zijn doordat tijdens de renovatie het stucwerk van de zijbeuken is gehaald. Of de gildesteen van de bouwvakkersgilde die in de 17e eeuw is ingemetseld. Maar de 16e-eeuwse gewelfschilderingen vormen letterlijk en figuurlijk het hoogtepunt van de kerk. Tot slot een leuk weetje: in 1772 werd de dakruiter geplaatst; elke dag werd de klok geluid op het moment dat de stadspoorten gingen sluiten. Ondanks dat de stadspoorten inmiddels verdwenen zijn, luidt de klok nog elke avond.
Bibliotheek Zutphen bezoeken
Broederenkerkplein 2, 7201 JP Zutphen
In Zutphen kun je gratis binnenlopen bij de Burgerzaal; een middeleeuws gebouw dat vele bestemmingen kende. De aanwezige vrijwilligers vertellen je graag meer over het historische pand.
Het gebouw was oorspronkelijk een vleeshuis. Het bouwjaar is niet precies bekend, maar het stond er in ieder geval al in 1371. In de 15e eeuw werd het pand omgebouwd tot raad- en schepenhuis (stadhuis met rechtbank en gevangenis). De grote zaal werd de ‘burgerzaal’ met een mooie handgemaakte eikenhouten kapconstructie. De jaarringen in het hout vertellen dat die rond 1453 moet zijn gemaakt. Eind 19e eeuw maakte Jos Cuypers, architect en zoon van de beroemde Pierre Cuypers, een boterhal van het gebouw. De architect herbouwde de topgevel in neogotische vormen en hij haalde de verdieping en zolder eruit, waardoor de indrukwekkende houten kapconstructie zichtbaar werd in de zaal.
Sinds de coronatijd worden hier weer raadsvergaderingen gehouden, dus het gebouw is nog volop in gebruik. Ga je een kijkje nemen? Loop dan ook even naar de trouwzaal; al was het alleen maar voor de schilderijen, zoals de nep-Vermeer.
Burgerzaal bezoeken
Lange Hofstraat 4
7201 DC Zutphen
Iedere donderdag t/m zondag (13 tot 16 uur) ben je van harte welkom.
