Klein, charmant en vol historische herinneringen aan zijn tijd als vestingstad: Willemstad maakt indruk.
Charmante vestingstad
Oorspronkelijk heet het plaatsje Ruigenhil, een onbeduidend boerendorp in het zuiden van Nederland. Maar vanwege zijn strategische ligging krijgt het in 1583 opeens een belangrijke functie. Prins Willem van Oranje ziet het namelijk als een goede plek om de scheepvaart te beheersen tussen Holland, Zeeland en Antwerpen. En dus laat hij van het dorp een vestingstad maken. Het wordt een indrukwekkende stervormige vesting met wallen, bastions en grachten. Maar helaas overlijdt Willem van Oranje voordat hij het eindresultaat kan aanschouwen. Na zijn dood laat zijn zoon Maurits de vesting omdopen tot Willemstad. Je ziet de historie nog helemaal terug in dit leuke vestingstadje.
De mooiste gebouwen van Willemstad
Aanrader is om een bezoekje te brengen aan het Mauritshuis, het voormalige jachtslot van de zoon van Willem van Oranje. Hierin huist nu een bezoekerscentrum waar je op een leuke manier wordt meegenomen door de geschiedenis van Willemstad. Andere parels in het stadje zijn het Oude Raadhuis, de Koepelkerk en het Arsenaal. En als je van geschiedenis houdt, valt er meer te beleven. Want ook Napoleon zag het unieke en strategische van Willemstad in en liet rondom de stad verschillende vestingwerken plaatsen, zoals Fort Sabina.
Alleen al het kasteel maakt een bezoek aan deze bescheiden, rustige vestingplaats waard. Maar Wijk bij Duurstede heeft meer te bieden.
Van Dorestad tot vestingstad
Het plaatsje Dorestad groeit in de vroege middeleeuwen uit tot een belangrijke handelsplaats. Niemand weet precies waarom maar op een gegeven moment raakt het welvarende plaatsje volledig in verval. Misschien vallen de Vikingen Dorestad aan, verplaatst de Rijn zich, of is er ander onheil. Hoe dan ook, het gebied ligt er eeuwenlang verlaten bij… Totdat rond 1270 een edelman besluit een gigantische donjon (woontoren) te bouwen. Daaromheen wordt geleidelijk een nieuwe nederzetting gebouwd en zie daar, het ontstaan van Wijk bij Duurstede. Wanneer de mooie plaats rond 1300 stadsrechten krijgt, groeit het pas echt uit tot vestingstad. Met stadswallen en grachten (waarbij deels gebruik wordt gemaakt van oude rivierbeddingen), een stadsmuur en stadspoorten.
De mooiste gebouwen van Wijk bij Duurstede
Aan de rand van de stad prijkt de bijzondere molen die bovenop de stadspoort staat. Niet te missen! Een goed bewaard geheim vind je opvallend genoeg midden in de binnenstad, een idyllisch, groen hofje omringd door prachtige huizen: het Veldje van Mazijk. Vlak daarbij staat de Grote Kerk en daar schuin tegenover vind je de leuke boekhandel Pettinga. Maar hoogtepunt van de mooie vestingstad is uiteraard Kasteel Duurstede dat is ontstaan uit de legendarische woontoren die er dus al staat sinds 1270. Het kasteel kun je het beste op zondag bewonderen. Dan heb je namelijk de kans om op het eeuwenoude terras te vertoeven, waarbij je uitkijkt op het lieflijke parkje rondom het kasteel.
Gelegen aan de Lek ligt het typisch oud-Hollandse stadje Schoonhoven. De historische plek met middeleeuwse straatjes leent zich goed voor een leuke stadswandeling.
Vestingstad in de Oude Hollandse Waterlinie
Schoonhoven wordt ook wel de Zilverstad genoemd. En deze bijnaam gaat helemaal terug tot in de middeleeuwen. Halverwege de 13e eeuw stond er namelijk langs de rivier de Zevender een kasteel. Zodra de kasteelheren zilversmeden vragen om spullen voor hen te maken, vestigen de zilversmeden zich rondom het kasteel en de rest is geschiedenis;-) De stad staat nu bekend om zijn juweliers en de enige opleiding tot edelsmid in Nederland. Ook wordt Schoonhoven vaak in één adem genoemd met de Hollandse Waterlinie. Eind 16e eeuw wordt namelijk bedacht om een groot deel van Holland te verdedigen met ons belangrijkste wapen: water. Het idee: wanneer een aanval dreigt, snel grote gebieden onder water zetten. Op hoger gelegen gebieden komen ter verdediging forten en vestingen. Zo wordt ook Schoonhoven een belangrijke vestingstad in de Oude Hollandse Waterlinie.
De mooiste gebouwen van Schoonhoven
Leuk is om op zoek te gaan naar de watertoren uit 1901. Deze bijzondere toren ligt midden in een woonwijk en prijkt als een ware fata morgana boven de rijtjeshuizen uit. En je bent dan meteen vlakbij het mooiste uitkijkpunt van de stad. Hiervoor loop je langs de Lek en kijk je bij het ophaalbruggetje uit over een prachtig stukje historisch Schoonhoven. Bonus is dat je vervolgens uitkomt bij de Veerpoort; de enig overgebleven stadspoort. Sinds 1600 is de poort onderdeel van de waterkering. Sterker nog, bij extreem hoog water worden tegenwoordig nog steeds de deuren gesloten. Mooiste (en hoofd)straat van Schoonhoven is Haven met zijn leuke gevels, het oude stadhuis en de historische De Waag.
Naarden is een van de best bewaarde vestingen, beroemd om zijn stervorm. Er worden dan ook talloze luchtfoto’s van gemaakt, maar al wandelend zie je ook goed hoe de vesting in elkaar zit.
De vesting
De vesting ontstond in de Tachtigjarige Oorlog, een zeer bewogen tijd voor Naarden. De stad kiest aanvankelijk de kant van de Spaanse overheerser, maar wordt al gauw door de Watergeuzen ingenomen. Dan verschijnen in 1572 de Spanjaarden voor de poorten en gebeurt er iets gruwelijks… Zo’n 700 inwoners van de stad verzamelen zich bij het stadhuis om de ‘vredesvoorwaarden’ van de Spanjaarden aan te horen. Al snel blijkt dit een valstrik te zijn; de inwoners kunnen geen kant op en worden op brute wijze vermoord en hun stad in brand gestoken. Naarden ligt nagenoeg geheel in as maar weet zich snel te herstellen. Het mooie plaatsje wordt weer opgebouwd én het krijgt nieuwe vestingwerken. Door latere uitbreidingen en moderniseringen van de werken ontstaat de indrukwekkende vestingstad die je nu nog in vol ornaat ziet.
De mooiste gebouwen van Naarden
Naarden heeft één hoofdstraat waar alles gebeurt. Je ziet daar het prachtige stadhuis, je komt langs de Grote Kerk en je loopt langs de mooiste gevels. In een zijstraatje kun je naar het voormalige stadhuis (omgedoopt tot Spaanse Huis verwijzend naar de gebeurtenissen in de Tachtigjarige Oorlog). Maar de vestingwerken zie je natuurlijk aan de rand van de stad. Naarden heeft een van de mooiste stadspoorten van Nederland. En daarbuiten zie je de zes bastions, de dubbele omwalling en dubbele grachtengordel.
Gorinchem is de grootste vestingstad van Nederland. Vanaf de stadswallen, die nog bijna helemaal in tact zijn, kijk je uit op de rivieren en het typisch Hollandse landschap rondom de stad.
Grootste vestingstad van Nederland
In de 16e eeuw groeit Gorinchem uit tot belangrijke vestingstad. De oorsprong hiervan ligt, zoals vaker bij onze vestingsteden, in de Tachtigjarige Oorlog. In 1572 nemen de Watergeuzen namelijk de stad in, waarna Gorinchem beschermd moet worden tegen de Spanjaarden. En dat wordt grondig aangepakt: in 1609 ligt er een compleet nieuwe vestingwal met maar liefst 11 bastions. Omdat deze verdedigingswerken nogal ver van het centrum liggen, wordt Gorinchem bijna twee keer zo groot. En het is nu dus de grootste vestingstad van Nederland met een nog volledige omwalling.
De mooiste gebouwen van Gorinchem
Het leuke is dat het riviertje de Linge dwars door de oude vesting loopt. Bij de Lingehaven zie je het mooie, rijkversierde Brugwachtershuis (adres: Eind 3) en indrukwekkende pakhuizen aan het water. In het centrum vind je aan de Grote Markt het historische stadhuis. Hierin zit nu het Gorcums museum waar je meer te weten komt over de geschiedenis van de stad. Een van de mooiste monumenten van Gorinchem is ‘Dit is in Bethlehem’ met een rijkversierde gevel en prachtig beeldhouwwerk. Iets verderop is het huiselijke Wereldse Boeken is een bezoekje waard, een leuk ingericht pandje. De enige overgebleven stadspoort, de Dalempoort, kom je tegen als je een wandeling maakt over de stadswallen van Gorinchem.
Een haventje midden in de stad is natuurlijk al onweerstaanbaar. Maar heel Brielle weet je makkelijk in te pakken met haar charmante straatjes, huizen en terrasjes aan het water.
Vestingbouw
Brielle is vooral bekend door zijn rol in de Tachtigjarige Oorlog. Op 1 april 1572 bevrijden de Watergeuzen Brielle namelijk van de Spaanse overheerser. En dat als eerste stad in Nederland. Wel gaat de inname de Watergeuzen wel heel erg makkelijk af, dat valt op. Reden voor Brielle om de middeleeuwse stadsmuren te vervangen door een moderne vesting. Het ontwerp komt onder andere van Menno van Coehoorn, voor een vestingbouwkundige heel bekend. In 1713 is de vesting klaar. Het leuke vestingstadje heeft tal van leuke historische plekjes en prachtige monumenten.
De mooiste gebouwen van Brielle
Een geweldig gebouw met geweldige naam is het ‘Asyl voor Oude en Gebrekkige Zeelieden’. De bevolking van het stad schenkt het geld voor de bouw ervan in 1872 ter ere van de 300-jarige bevrijding van Den Briel. Een mooi gebaar, al bleek het niet helemaal genoeg te zijn. Het moest namelijk een hofje worden, maar het is gebleven bij een L-vorm. Bij de Sint-Catharijnekerk zien we hetzelfde probleem. Dat moest de grootste kerk van Nederland worden (en in ieder geval de Sint-Jan in Den Bosch overtreffen) maar door brand en geldgebrek is de kerk nooit afgerond. Een ander leuk kerkje vind je in de Voorstraat; met een Spaans uiterlijk dat je niet vaak ziet in Nederland. Daar vlakbij zit het oude stadhuis waar je nu het Historisch Museum Den Briel kunt bezoeken en alles te weten komt over Brielle en de Tachtigjarige oorlog.
