Tag archieven: Toer Utrecht

Utrechts Archief

Je kunt in het Utrechts Archief naar leuke tentoonstellingen over de geschiedenis van Utrecht en omgeving. Begin 2024 zag je bijvoorbeeld op eeuwenoude tekeningen hoe Utrecht eruitzag in de 17e, 18e en 19e eeuw. Ook ontdek je in het Utrechts Archief hoe de kastelen eruitzagen voordat de Fransen in het Rampjaar huishielden én hoe de gebouwen er daarna aan toe waren. Extra leuk is dat het Utrechts Archief huist in een voormalig klooster; de authentieke, historische ruimtes maken het helemaal af. Tip: loop zeker even door de oude wijnkeldergang.

Utrechts Archief bezoeken

Adres: Hamburgerstraat 28, 3512 NS Utrecht

website utrechts archief


Huis Van Ravesteyn, Utrecht

Hij heeft de twijfelachtige eer om de meest gesloopte architect van Nederland te zijn. Maar het woonhuis dat Sybold van Ravesteyn voor zichzelf maakte, is gelukkig nog te bewonderen. Je kunt het museumhuis bezoeken, met leuke audiotour, en er zelfs overnachten.

Achtergrond

De gebouwen van de architect werden overigens niet gesloopt omdat ze lelijk of slecht gebouwd waren. Hij had gewoon de pech om vooral praktische gebouwen te ontwerpen die na verloop van tijd gewoon niet meer zo praktisch waren. Zoals de vele stations die hij voor de spoorwegen ontwierp. Historicus Maarten van Rossem mist het mooie station van Utrecht nog elke dag. Een uitzonderlijk gebouw dat wel bewaard is gebleven, is de Inktpot. Voor dit grootste bakstenen gebouw van Nederland maakte Van Ravesteyn de constructie (hij was oorspronkelijk ingenieur). Ook Blijdorp in Rotterdam en theater De Kunstmin in Dordrecht hebben – welverdiend – de tand des tijds doorstaan.

Architectuur Huis Van Ravesteyn

Aan de buitenkant doet Huis Van Ravesteyn uit 1932 wel een beetje denken aan een charmant stationnetje van die tijd. De architect wilde geen standaardhuis en werd met zijn ontwerp zowel geliefd als verguisd. Oorspronkelijk was de architect namelijk aanhanger van Het Nieuwe Bouwen, dus moderne gebouwen van beton, staal en glas. Maar ook: recht, strak en zonder tierelantijntjes. En dit laatste liet Van Ravesteyn duidelijk los… Geïnspireerd door een reis naar Italië werd hij namelijk liefhebber van krulligere lijnen, ronde ramen en – helemaal illustratief- vreselijk kitscherig porselein. Bij het publiek maakte dit alles hem geliefd, maar veel modernistische architecten moesten niets hebben van deze vrije, speelse bouwstijl.


Dat Sybold van Ravesteyn spoorwegarchitect was, zie je duidelijk terug aan de inrichting van de woning. Zo zit al het meubilair vast aan de muren – net als in de trein – heeft het bureau opstaande randjes zodat je pennen er niet vanaf vallen en gaat de wc-deur naar binnen open (en past maar net). De plinten, kozijnen en de trapleuning zijn zelfs gemaakt in de werkplaats van de spoorwegen. En de leuke, gele bakstenen hebben we ook te danken aan de NS. De woonkamer is een combinatie van studeerkamer, eethoek en zithoek. Zo’n grote, open ruimte was revolutionair in die tijd. En doet denken aan het huis van zijn goede vriend Gerrit Rietveld (dat in dezelfde straat staat), het Rietveld Schröderhuis. Overigens is bijna alles in Huis Van Ravesteyn nog origineel, van het servies tot de passer waarmee hij zijn gebouwen ontwierp. Want de architect wist al vrij snel dat hij zijn woning wilde achterlaten als museum.

Huis Van Ravesteyn bezoeken

Adres: Prins Hendriklaan 112, 3584 ES Utrecht

website van ravesteyn

Audiotour

Je kunt tijdens je bezoek de audiotour volgen waarin je alle ins & outs te horen krijgt over de woning. Overigens kun je ook een nachtje blijven slapen in het bijzondere huis. Bekijk hiervoor de website Monument en bed Huis Van Ravesteyn.

Rietveld Schröderhuis, Utrecht

Het beroemde Rietveld Schröderhuis is een meesterwerk van Gerrit Rietveld voor de geheime liefde van de architect, Truus Schröder. Ze hadden allebei uitgesproken, slimme ideeën en dat zie je duidelijk terug in het huis. Je kunt een leuke audiotour volgen door de bijzondere woning dat het zelfs heeft gehaald tot de Werelderfgoedlijst.

Architectuur Rietveld Schröderhuis

Het Rietveld Schröderhuis uit 1924 is het eerste complete woonhuis dat de bekende architect ontwerpt. De woning wordt gezien als het architectonisch hoogtepunt van De Stijl waar Rietveld lid van is. Het motto van deze kunstenaarsgroep: goede kunst is recht en hoekig en heeft alleen primaire kleuren. En dit zie je dan ook duidelijk terug. Maar het Rietveld Schröderhuis zit vooral heel slim in elkaar en heeft de meest leuke, praktische oplossingen. De bovenverdieping bijvoorbeeld is één grote kamer (afgezien van de badkamer en het toilet) maar met een systeem van verschuifbare wanden kun je hier aparte kamers van maken. De brievenbus is van glas, waardoor je meteen ziet of er post ligt, en de keuken heeft een boodschappenluik naar buiten. En het mooiste gebaar van Rietveld: in de slaapkamer zie je een piepkleine lade voor het kammetje van Truus, zodat ze daar nooit meer naar hoeft te zoeken. Verder zullen je de grote ramen opvallen, die overigens volledig open kunnen want contact met buiten is erg belangrijk. Ook maakt Rietveld al het interieur zelf, dus je ziet bijvoorbeeld zijn beroemde rood-blauwe stoel en zigzagstoel.

Rietveld en Schröder

Mevrouw Schröder heeft overigens zelf  ook eigenzinnige ideeën die je terugziet in het ontwerp. Ze wil namelijk leven en niet geleefd worden en dit betekent sowieso een sobere woning. En ze wenst zoveel mogelijk op de eerste verdieping te wonen, want daar heeft ze een mooi uitzicht over het polderlandschap (dat er toen nog was, nu kijk je uit op een viaduct…). Bovendien voelt ze zich beter als ze “los van de grond komt”. De verstandhouding tussen architect en opdrachtgeefster – net weduwe – blijft overigens niet zakelijk. Ze krijgen een relatie en op het moment dat Rietveld’s vrouw overlijdt, trekt hij bij Truus in en blijft er wonen tot zijn overlijden.

Rietveld Schröderhuis bezoeken

Adres: Prins Hendriklaan 50, 3583 EP Utrecht

website rietveld schroderhuis

Audiotour

Je kunt een leuke audiotour doen door het huis. Wel laten ze maar 12 bezoekers tegelijk naar binnen, dus reserveer (ruim) van tevoren. Tijdens je bezoek krijg je ook een demonstratie van de ingenieuze schuifbare wanden waardoor de woning steeds anders ingedeeld kan worden.

Bibliotheek Neude, Utrecht

Dankzij de imposante hal met prachtige bakstenen bogen lijkt het wel of je binnenkomt in een kathedraal. Het voormalige postkantoor uit 1924 werd omgetoverd tot bibliotheek. Er zijn bijna duizend boekenkasten en meer dan driehonderd studieplekken, en je vindt er ook een filmzaal, theater en eetbar. Je kunt een leuke rondleiding volgen door de bibliotheek.

Gebouw bibliotheek Neude

Het is moeilijk voor te stellen als je de huidige servicepunten ziet, maar vroeger moesten postkantoren grandeur uitstralen. En dat doet die van het Utrechtse postkantoor nog steeds, maar nu als bibliotheek. Bij binnenkomst stap je meteen in de grandioze hal met zijn paraboolvormige bogen van gele baksteen. De architect, Joseph Crouwel, nam het Rotterdamse postkantoor als voorbeeld, koos voor een ontwerp in Amsterdamse Schoolstijl en maakte een Gesamtkunstwerk van het gebouw. Oftewel, je kijkt er je ogen uit. Vooral leuk zijn de details die verwijzen naar het postkantoor, zoals de stenen postduiven, maar ook de giraffehalzen met posthoorns die als boegbeelden van vikingschepen uit de wand komen. En niet te missen, de zwarte beelden in art-decostijl van Hendrik van den Eijnde. Deze mensfiguren stellen de werelddelen voor en symboliseren de gedachte dat post mensen en landen met elkaar verbindt (het beeld in het midden stelt Handel en Welvaart voor, maar dat is vooral gemaakt om aan een even aantal te komen). Overigens hebben de Utrechters de beelden – en de leeuwen bij de ingang – betaald, omdat het budget op was: crowdfunding avant la lettre.

Let in de toch al opvallende publiekshal ook op de gave klok, gemaakt door de Porceleyne Fles uit Delft. Maar niet alleen in de hal word je verrast door mooie kunst en leuke details. Loop ook zeker langs het ‘Testbeeld’ bij de roltrap, het ‘Alfabet’ in het trappenhuis en het ‘Boekenhuis’ op de kinderafdeling. Of lekker duurzaam, de fietsen om je mobiel mee op te laden op de mooie studiezolder.

Bibliotheek Neude bezoeken

Adres: Neude 11, 3512 AE Utrecht

website neude

Rondleiding

Je kunt een leuke rondleiding volgen door de bibliotheek. Je hoort dan alles over de bouwstijl en ziet de leukste details in het geweldige gebouw. 

Bekijk ook

Kasteel de Haar, Haarzuilens

Kasteel de Haar is een waar sprookjeskasteel uit de 19e eeuw dat van binnen werkelijk over de top is gedecoreerd. Het grootste kasteel van Nederland is dus zeker een bezoek waard. In elk vertrek staan vrijwilligers klaar om je mee te nemen in het verhaal van het kasteel.

Geschiedenis kasteel De Haar

Het grootste kasteel van Nederland is in 1892 gebouwd met het fortuin van de ongekend rijke Hélène de Rothschild. Even daarvoor is Hélène tijdens een gemaskeerd bal als een blok gevallen voor de (mocht je ’t je afvragen, als Hercules met knots verklede) baron Etienne van Zuylen. Ze besluiten zijn geërfde, totaal vervallen 14e-eeuwse kasteel te herbouwen in middeleeuwse stijl. De toen al beroemde Pierre Cuypers ontwerpt het kasteel en maakt er een waar sprookjeskasteel van. Vooral binnen weet je niet wat je ziet, je komt terecht in een soort kathedraal overladen met beeldhouwwerk, wandbekledingen, kunstwerken en meer. Alles is even bombastisch, want volgens de architect was het middeleeuwse ideaal: veel details en nergens een witte muur.

Maar de uitgesproken neogotische smaak van Cuypers komt niet echt overeen met die van de vrouw des huizes. Tot groot verdriet van de architect laat zij haar slaapkamers uitvoeren in wit en bestelt ze standaardmeubels, terwijl beneden alles met de hand is gemaakt! Cuypers zal wel zijn ontploft, want het is niet de makkelijkste zo schijnt. Zelfs het châtelet naast het kasteel -ontworpen door zijn zoon Jos! – kan zijn goedkeuring niet wegdragen. De reden? Hij vindt het te frivool… Dit en meer hoor je tijdens een bezoek aan Kasteel de Haar. Op elke kamer zijn enthousiaste vrijwilligers aanwezig met leuke verhalen over de geschiedenis van het bijzondere gebouw.

Kasteel De Haar bezoeken

Adres: Kasteellaan 1, 3455 RR Utrecht

website kasteel de haar

Verhaal op zaal

In de mooie vertrekken staan vrijwilligers klaar om je alle ins & outs te vertellen van het kasteel. Je hoort leuke verhalen over de bewoners van het gebouw en natuurlijk de beroemde architect, Pierre Cuypers.

Paushuize, Utrecht

Dit stadspaleis was bedoeld voor paus Adrianus VI; de enige Nederlandse paus ooit. Hij liet zijn huis in 1517 bouwen, maar heeft er uiteindelijk nooit gewoond. Je kunt een leuke rondleiding met gids volgen door het gebouw.

Over de paus

De Utrechtse Adriaan Florisz Boeyens was hoogleraar theologie aan de universiteit van Leuven en wilde zich hier in alle rust aan wijden. Maar dat liep even anders. Hij werd namelijk benoemd als leermeester van een ambitieuze 7-jarige leerling, de latere Karel V! In 1515 vroeg de keizer of Adrianus bisschop wilde worden in Spanje. Adrianus klom steeds hoger op de maatschappelijke ladder en werd in 1522 geheel onverwacht benoemd tot paus en vertrok met tegenzin vertrok naar Rome. Maar de Romeinen waren niet blij met de paus, want Adrianus hield niet van drank en lekker eten – alles waar een goede paus aan moet voldoen – en hij wilde ook nog eens gaan hervormen (vanwege de beschuldigingen tegen de kerk van Maarten Luther). Na anderhalf jaar paus te zijn geweest, stierf Adrianus in Rome. Tot zijn grote verdriet heeft hij zijn stadspaleis dus nooit bewoond of zelfs maar gezien. Pas na zijn dood hebben de Utrechters het ‘Paushuize’ genoemd.

Architectuur Paushuize

Paushuize is een gotisch gebouw met de eerste invloeden van de renaissance. De levendige uitstraling dankt het aan de rode bakstenen afgewisseld met lichte speklagen van natuursteen. Op de hoek heeft Paushuize een trapgevel, met kleine torentjes op de treden. Daaronder zie je een levensgroot beeld van Christus Salvator met wereldbol. Twee engeltjes houden het wapen van Adrianus vast. Paushuize heeft ook een mooi poortgebouw, met een iets andere kleur omdat het pas in 1633 werd toegevoegd. De poort leidt naar de mooie binnentuin waar je twee wachthuisjes ziet. Die stonden vanaf eind 19e eeuw voor de poort (waarschijnlijk onbemand, dus vooral symbolisch). Na de dood van Adrianus kreeg het gebouw namelijk vele bestemmingen. Het kwam in handen van de adel en de Franse bezetters, veranderde in hotel, werd ambtswoning en later provinciehuis.

De prachtige salons hebben nog helemaal de sfeer van een paleis. Absolute blikvanger is de spiegelzaal. Die werd in 1830 toegevoegd als vergaderzaal voor Provinciale Staten. Een paar jaar kreeg de zaal bijzondere muurschilderingen in neo-pompeïsche stijl, dus gebaseerd op de gevonden fresco’s in Pompeï. In 1954 bedacht iemand dat het een witte zaal met spiegels moest worden: de spiegelzaal. Maar gelukkig werd de zaal in 2009 gerestaureerd, waarbij de muurschilderijen in oorspronkelijke staat werden teruggebracht. Die waren dus gelukkig bewaard gebleven…Het is nu de enige zaal in Nederland in neo-pompeïsche stijl. Ook werd een muurschildering ontdekt van een jonge koningin Wilhelmina met lang haar. Die is ook weer te bewonderen. Het prachtige cassetteplafond maakt de zaal af.

Paushuize bezoeken

Adres: Kromme Nieuwegracht 49, 3512 HE Utrecht

bezoekinfo paushuize

Rondleiding

Elke laatste zondag van de maand kun je om 11.00 een gratis rondleiding volgen door Paushuize. Je komt natuurlijk in de mooie spiegelzaal, maar ook in de heren- en damessalon, je ziet waar de keuken vroeger zat, en je hoort leuke verhalen over de kunst in het stadspaleis (met Utrechts én Italiaans tintje). Tijdens Open Monumentendag kun je het gebouw ook gratis bezichtigen. 

Slot Zuylen, Oud-Zuilen

Langs de Vecht is rond het jaar 1250 Slot Zuylen ontstaan. In 1761 werd het slot – zoals veel gebeurde bij kastelen die hun verdedigingsfunctie hadden verloren – omgebouwd tot riant buitenverblijf. De Franse architect Jacob Marot gaf het zijn elegante, en uiteraard Franse, uiterlijk. Je kunt een leuke rondleiding volgen door het slot.

Over Slot Zuylen

Het ware geheim van dit kasteel schuilt in de inrichting ervan: het herbergt tal van originele, antieke meubelstukken, schilderijen en gebruiksvoorwerpen. De charmante bibliotheek vol eeuwenoude, zeldzame boeken maakt indruk, maar absolute blikvanger is de Gobelinzaal met het 17e-eeuwse handgeweven wandtapijt van de Delftse Maximiliaan Van der Gught (te herkennen aan zijn beeldmerk op het doek, de Patrijshond).

De beroemdste bewoner van het kasteel was de 18e-eeuwse adellijke en vrijgevochten Belle van Zuylen. Haar reactie op een huwelijksaanzoek is even legendarisch als typerend: ‘Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid’. Talloze mannen wees ze af, en koos uiteindelijk tegen alle verwachtingen in voor een man van lagere adel, omdat hij haar het grootste goed te bieden had: haar vrijheid.  Belle was schrijfster van onder andere romans, toneelstukken en pamfletten en had interesse in filosofie, talen en wiskunde.  Als vrouw mocht ze niet studeren aan de universiteit, maar dat hield haar niet tegen: ze woonde colleges bij en nam privéles. En last but not least, ze stelde de ongelijkheid tussen man en vrouw aan de kaak. Meer over deze stoere vrouw lees je in het artikel over Belle van Zuylen op Entoen.nu.

Slot Zuylen bezoeken

Adres: Tournooiveld 1, 3611 AS Oud Zuilen

website slot zuylen

Tour

Tijdens de (audio)tour hoor je alles over de beroemdste bewoner van het kasteel, Belle van Zuylen. Je ziet haar kamers en je komt natuurlijk langs alle kunstschatten die het kasteel rijk is.

Domtoren, Utrecht

De monumentale Domtoren is sinds 1382 de trots van Utrecht, en de hoogste kerktoren van Nederland. De toren is te bezoeken met een rondleiding. En je kunt ook een uniek kijkje nemen ónder het eeuwenoude Domplein.

Bouw Domtoren

De bouw van de Domkerk is in volle gang als de bisschop van Utrecht in 1321 de werkzaamheden abrupt laat stilleggen. Deze kerkelijke en wereldlijke heerser wil namelijk zijn macht tonen en daarom geeft hij opdracht om eerst de imposante kerktoren te bouwen, een duidelijk statussymbool. En zo geschiedde. Jan van Henegouwen, belangrijkste bouwmeester van de gotische Domtoren, ontwerpt een toren die bestaat uit drie lagen. De vierkante onderbouw lijkt verdacht veel op een stadspoort, daarbovenop staat een smaller vierkant deel en als top zie je een achthoekige, open lantaarn. Voor een rijkere uitstraling wordt de bakstenen kern grotendeels bekleed met natuursteen uit België en Duitsland. Later wordt de kerk gebouwd. Maar in 1674 raast een herfststorm over Utrecht waardoor het middenschip instort. Sindsdien staat de toren los van de kerk en zijn de twee gescheiden door het Domplein.

Hoogste kerktoren van Nederland

In 1382 is de Domtoren de hoogste kerktoren van Nederland. De windvaan, met een afbeelding van Sint-Maarten, bevindt zich op ruim 106 meter hoogte. Maar er is een strijd gaande met de Nieuwe Kerk Delft…In 1875 bereikt de toren van die kerk een hoogte van zeker 108 meter, geheel te danken aan Pierre Cuypers die een nieuwe, hoge spits op het gebouw zet nadat de oude door de bliksem was getroffen. Maar diezelfde Cuypers leidt begin 1900 de restauratie van de Domtoren, waarbij die spits wordt voorzien van een nieuw dak. Hierdoor bereikt de Utrechtse toren een hoogte van 112 meter. En daarmee is de Domtoren definitief de hoogste kerktoren van Nederland. Tijdens de restauratie heeft de Domtoren overigens ook een ontvangstgebouw gekregen. Het ontwerp is van G.W. van Heukelom, bekend van de Utrechtse Inktpot, ook bepaald geen klein gebouw.

Domtoren bezoeken

Adres: Domplein 21, 3512 JE Utrecht

website domtoren

Rondleiding

De Domtoren is te bezoeken met een rondleiding. Samen met een gids beklim je de 465 traptreden van toren, waarbij je onderweg meer hoort over de geschiedenis en de bouw van de Dom. En je kunt ook een kijkje nemen ónder het Domplein. Een gids neemt je dan mee door de ondergrondse gangen en de geschiedenis van 2000 jaar Domplein. Lees meer over Dom Under.