Tag archieven: Rotterdam

Noorse Zeemanskerk, Rotterdam

De Noorse Zeemanskerk in Rotterdam is zowel van binnen als van buiten compleet van hout. Het charmante gebouw uit 1914 diende als ontmoetingsplek voor zeelieden uit Noorwegen die hun thuis langere tijd moesten missen. Een Noors baken in de havenstad.

Bouw Sjømannskirken

Het gebouw is ook nog eens op en top Noors. Noorse architecten (Magnus Poulsson en Arnstein Arneberg) maakten het ontwerp, Noorse timmerlieden kwamen over om het gebouw neer te zetten en namen bouwmaterialen en hout mee. Het ontwerp is gebaseerd op de Noorse staafkerken uit de 13e eeuw. De kerk heeft houten wanden, een houten plafond en is van top tot teen gehuld in prachtige muurschilderingen met warme tinten. De drie gebrandschilderde ramen maken het helemaal af. De schilderingen werden gemaakt door de (uiteraard Noorse) kunstschilder Domenico Erdmann die in ruil daarvoor 3 maanden kost en inwoning kreeg. Want het gebouw herbergt niet alleen een kerk, maar heeft ook een grote (lees)zaal en woonruimte oorspronkelijk bedoeld voor de dominee en het personeel.

Verplaatsing van de kerk

Het gebouw heeft overigens niet altijd op deze plek gestaan. In 1937 moest het namelijk wijken voor de aanleg van de Maastunnel. Maar omdat men het kerkje koste wat kost wilde behouden werd het verplaatst, of eigenlijk ‘verrold’. Het gebouw werd in 3 delen uit elkaar gehaald, op rollers zo’n 170 meter verschoven, en weer in elkaar gezet. Niets van te zien. Net als van een ander onfortuinlijk voorval; de Britse brandbom die in 1941 op het woongedeelte viel. Die schade werd binnen een paar jaar weer hersteld. Het gebouw biedt tot op de dag van vandaag een plek voor Noren in Rotterdam, zoals studenten en expats.

Noorse Zeemanskerk bezoeken

Adres: Westzeedijk 300, 2016 AP Rotterdam

website noorse zeemanskerk

Je kunt de bijzondere houten kerk bezoeken op Open Monumentendag.

Zalmhaven in Rotterdam: hoogste gebouw van Nederland

Manhattan aan de Maas is sinds 2022 weer een toren rijker. Met zijn 215 meter is de Zalmhaventoren zelfs het hoogste gebouw van Nederland en van de Benelux.

Overigens is het maar een Klein Duimpje vergeleken met buitenlandse exemplaren. Het hoogste gebouw ter wereld staat uiteraard in Dubai; de Burj Khalifa is wel 828 meter. Maar in Nederland is de Zalmhaven een topper, het een-na-hoogste gebouw is de Maastoren van (maar) zo’n 165 meter. Ja precies, ook in Rotterdam.

De Zalmhaventoren staat aan de voet van een andere bekende blikvanger, de Erasmusbrug. De toren telt 61 verdiepingen, bevat vele appartementen én er komt bovenin een restaurant met natuurlijk geweldig uitzicht. Volgens sommige bewoners zie je op heldere dagen zelfs Amsterdam liggen. De wit-beige toren zelf heeft niet zo’n bijzonder uiterlijk, het is een vrij neutrale staaf. Dam & Partners maakten het ontwerp. De uitvoering is in prefab-beton, waardoor de Zalmhaven dan weer wel de hoogste prefab-toren ter wereld is.

Naar de Zalmhaventoren

Gedempte Zalmhaven 109
3011 BT Rotterdam

Depot Boijmans Van Beuningen, Rotterdam

Op de dag dat het Depot geopend wordt, haakt Ikea hier meteen op in: “Wij hebben het schaalmodel”. En dat klopt, het geweldige ronde, spiegelende gebouw is geïnspireerd op een Ikea-schaaltje. Eenvoud siert, dat blijkt maar weer. Het Depot van museum Boijmans Van Beuningen is absoluut uniek en zeker een bezoekje waard. Volg de instaprondleiding om een depotruimte te bezoeken. 

Gebouw Depot Boijmans Van Beuningen

Het kunstdepot uit 2021 is het eerste ter wéreld dat  publiekelijk toegankelijk is. Het ontwerp is een breinbreker voor architectenbureau MVRDV. Het depot moet plek bieden aan zo’n 151.000 kunstwerken, maar geen kolos worden in het mooie Museumpark. Of zoals architect Winy Maas het toelicht tijdens een van de vergaderingen met zijn team: “Het moet een slank gebouw worden met een zo klein mogelijke footprint. Al pratend valt zijn oog op een schaaltje… “Een beetje zoals deze kom“. En dit even eenvoudige als briljante idee is precies raak! Niet alleen vanwege de mooie ronde vorm, maar ook het spiegelende. “Dat moet het gevoel van oneindigheid geven, zoals parken bedoeld zijn”, aldus Maas. Het charmante, ronde gebouw past helemaal in de omgeving. Leuk is dat op het mooie dakterras echte bomen staan. Eén van de bijnamen van het gebouw is dan ook De Bloempot, maar Rotterdammers spreken toch vooral over De Pot. Door de weerspiegeling ziet het gebouw er elk moment van de dag net iets anders uit. Het won al talloze prijzen en heeft zelfs de voorpagina van The New York Times gehaald.

Binnen in het hypermoderne gebouw vormen de Escheriaanse trappen een kunstwerk op zich. En omdat alles open en transparant is, kijk je over alle verdiepingen heen naar schilderijen, vazen, beelden en andere gave kunst. Je kunt zelfs over glazen vitrines lopen en de kunst van bovenaf bewonderen (voor mensen met hoogtevrees: ze zijn te vermijden;)).

Depot Boijmans van Beuningen bezoeken

Adres: Museumpark 18, 3015 CX Rotterdam

website depot

Rondleiding

Bij de entree kun je je aanmelden voor een rondleiding met gids in een depotruimte. Een rondleiding duurt zo’n 30 minuten. Deze instaprondleidingen zijn niet vooraf te reserveren.

Hotel New York, Rotterdam

Hotel New York is een begrip in Rotterdam en omgeving. In de 19e eeuw vertrokken vanaf dit punt de stoomschepen naar New York. Nu is het hotel een culinaire hotspot op de populaire Wilhelminapier.

Geschiedenis Hotel New York

Het pand werd in 1901 gebouwd als hoofdkantoor van de Holland Amerika Lijn (HAL); de passagiersdienst tussen Rotterdam en New York. Er stapten zo’n half miljoen mensen aan boord van haar stoomschepen op weg naar Amerika. Er was namelijk in die tijd een massale volksverhuizing door armoede en geloofsvervolging. Overigens werd het bedrijf eerst alleen in de volksmond Holland Amerika Lijn genoemd. De eigenlijke naam was: Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij (NASM). Maar ze hebben de bedrijfsnaam officieel omgedoopt. Dat kwam misschien ook omdat de afkorting in diezelfde volksmond stond voor: ‘Neemt Alle Alle Schurken Mee!’ De landverhuizers werden namelijk gezien als lafaards, omdat ze een land in nood achterlieten en niet meewerkten aan herstel.

Het gebouw

Het gebouw is een stuk of drie keer uitgebreid; het zal je niet verbazen dat de Holland Amerika Lijn nogal goed liep. Drie architecten werkten aan het gebouw: Muller, Droogleever Fortuyn en Van der Tak. Het kreeg niet extra kantoorruimte en meerdere magazijnen, want het vervoerde namelijk ook goederen.  Het resultaat: een massief gebouw met jugendstil invloeden. Aan weerszijden een torentje met groene koperen dakbedekking en op de gevels ornamenten geïnspireerd op de scheepvaart. Jaren later, rond de jaren 80 werd het gebouw bijna gesloopt – inmiddels had de scheepvaart concurrentie van het vliegtuig, omdat de gemeente hoogbouw op die plek wilde. Maar de illustere Riek Bakker (die ook de Erasmusbrug regelde) stak daar een stokje voor en zorgde dat de gemeente meebetaalde aan een hotel in het historische pand. Hotel New York werd in 1993 geopend. Zoals je ziet, is de hoogbouw er wel alsnog gekomen…

Kop van Zuid

Naar Hotel New York

Adres: Koninginnenhoofd 1, 3072 AD Rotterdam

website hotel new york


Timmerhuis, Rotterdam

Het Timmerhuis is een geweldige combinatie van oud en nieuw. Het mooie wederopbouwpand werd namelijk in 2015 uitgebreid met “een wolk van staal en glas”.

Stadstimmerhuis

In de jaren 50 heet het gebouw nog Stadstimmerhuis. Een verwijzing naar het oude beroep van stadstimmerman; iemand die niet alleen timmerman maar ook architect was en plannen maakte voor stadsuitbreiding. En dat was ook precies wat hier gebeurde, want op deze plek werd vanaf 1953 de wederopbouw van Rotterdam geleid. Gemeentearchitect Koop ontwierp het strakke en ritmische gebouw met puntdak en schoorstenen. Het gebouw lijkt daardoor traditionalistisch maar het is moderner dan je denkt, want het heeft een betonskelet. Daaroverheen zit een laag baksteen met natuurstenen details. In de jaren 70 volgde een iets minder mooie aanbouw. Die werd gelukkig gesloopt en op die plek kwam in 2015 de nieuwbouw van OMA, het bureau van Rem Koolhaas. Op dat moment werd het gebouw omgedoopt tot Timmerhuis.

Nieuwbouw

Een wolk van staal en glas, zo noemt de architect Reinier van de Graaf het zelf graag. En het is ook echt heel gaaf gedaan;  je ziet een stapel glazen kubussen die gedragen worden door twee stalen poten, waardoor ze wel lijken te zweven. En, net als een wolk, ogen ze op een mooie dag wit, en op een grauwe dag grijs. Het hypermoderne gebouw past gek genoeg prima bij zijn historische buurpanden, zoals het voormalige postkantoor en het stadhuis. En binnen zijn oud en nieuw ook mooi verweven; de staalconstructie gaat goed samen met de bakstenen muren van het wederopbouwpand. OMA deed ook inrichting en bespaarde daarbij bepaald niet op de kosten…vooral het meubilair is luxe! In het gemeentekantoor zie je leuke details. Bij elk ontmoetingspunt ligt een tapijt, bijvoorbeeld met een plattegrond van Rotterdam. Samen met de bijzondere vloeren en gordijnen vormen zij de voornaamste aankleding, want Rem Koolhaas is niet zo van decoratie. Planten zijn bijvoorbeeld ook niet te vinden in het gebouw.

Timmerhuis bezichtigen

Adres: Halvemaanpassage 1, 3011 DJ Rotterdam

toon in google maps

Erasmusbrug, Rotterdam

De Erasmusbrug is het paradepaardje van Rotterdam. Vanwege haar sierlijke vorm heeft de brug als bijnaam ‘De Zwaan’.

Zonder Riek Bakker was de Erasmusbrug er nooit gekomen. Rond 1987 wilde de toenmalige directeur Stadsontwikkeling het vervallen havengebied ‘de Kop van Zuid’ opknappen. Voor haar was duidelijk dat er dan wel een brug moest komen tussen Noord (centrum) en Zuid (achterstandsgebied). Maar voor de Rotterdammers was dit geen uitgemaakte zaak. Bakker vertelt in De Architect: “Niemand wilde die brug. Nie-mand wou!  De politiek niet, de ambtenaren niet, de bewoners op Noord niet, op Zuid niet: Zuid kwam nooit op Noord, Noord negeerde Zuid.”  Riek Bakker heeft er dus een hele kluif aan gehad om Rotterdam overtuigen. Ze deed dit op een slimme manier. Ze ging op pad met twee ontwerpen van de brug. Het ontwerp van Ben van Berkel, en een ontwerp van Gemeentewerken. De vraag was op een gegeven moment niet meer of er een brug moest komen, maar welke.

Het is een indrukwekkend succesverhaal geworden. In 1996 is de Erasmusbrug van Ben van Berkel geopend. En de Kop van Zuid is omgevormd tot een gewild woon- en werkgebied met bijvoorbeeld het populaire Hotel New York. En sinds 2013 het grootste gebouw van Nederland: De Rotterdam, ontworpen door Rem Koolhaas. Tijdens de ‘Riek Bakker-periode’ kwam er overigens veel meer tot stand in Rotterdam. Ze was bijvoorbeeld betrokken bij de Beurstraverse (de Koopgoot) en het Museumpark. Jaren later stapte ze over van ontwerpen naar schilderen. Dit lees je in het leuke artikel Van Zuid naar fruit in de NRC.

Naar de Erasmusbrug

toon in google maps

Huis Sonneveld, Rotterdam

De witte, strakke villa uit 1933 werd destijds gezien als hypermodern. En sommige handige vindingen van Huis Sonneveld zou je nog steeds best in je woning willen hebben. Het huis is gebouwd voor het gezin van Albertus Sonneveld, directielid van de Van Nelle Fabriek. Het is nu een geweldige museumwoning die je kunt bezoeken met een leuke audiotour.

Architectuur Huis Sonneveld

Meneer Sonneveld laat het ontwerp van de woning maken door het architectenbureau Brinkman & Van der Vlugt. Geen gekke keuze, want zij waren net klaar met de zeer geslaagde Van Nelle Fabriek waar Sonneveld directeur van de tabaksafdeling was. Geïnspireerd door de moderne fabriek wil hij een woning in dezelfde stijl. En die stijl is het Nieuwe Bouwen waarbij het draait om het gebruik van moderne materialen als beton en staal en vooral om de behoeften van de bewoners. Zij moeten veel ruimte, frisse lucht en zonlicht krijgen. De woning heeft dan ook grote ramen met uitzicht op de tuin. Brinkman & Van der Vlugt ontwerpen overigens ook de inrichting waarbij alles  tot in het kleinste detail op elkaar wordt afgestemd. Op de ontwerptekeningen zijn zelfs de schilderijen op de wand al ingetekend.

Het meeste meubilair kwam van Gispen die net – niet geheel toevallig – ook het hoofdkantoor van de fabriek had ingericht. Veel originele Gispen meubels zijn nog te bewonderen in Huis Sonneveld, zoals de bekende fauteuils, tafels en lampen. Maar ook speciaal voor het huis ontworpen meubilair, zoals de eettafel met ingebouwd elektrisch belsysteem. De woning barst sowieso van de – voor die tijd – moderne snufjes. Het heeft een intercomsysteem, een verwarmd handdoekenrek in de badkamer, een lift om afgeleverde goederen naar boven te transporteren (nu ook best een luxe), en nog een kleiner liftje om hout uit de kelder naar boven te halen voor de open haard. Helemaal geweldig is de multifunctionele bank –  een ontwerp van Leendert van der Vlugt zelf –  die ook dient als kast, boekenplank én geluidsinstallatie. De installatie staat in verbinding met de andere kamers waardoor je overal naar de muziek kunt luisteren; streaming avant la lettre;-)

Huis Sonneveld bezoeken

Adres: Jongkindstraat 12, 3015 CG Rotterdam

website huis sonneveld

Audiotour

Bij je bezoek aan Huis Sonneveld kun je een gratis audiotour volgen. Je hoort en ervaart hoe modern de familie Sonneveld in hun tijd woonde. Er is ook een speciale audiotour voor kinderen beschikbaar.

Markthal, Rotterdam

In 2014 werd in Rotterdam de eerste markthal van Nederland geopend, zoals je die misschien kent van Parijs, Londen of Barcelona. Uniek is – zelfs een wereldprimeur – dat er ook appartementen zijn ingebouwd in de Rotterdamse markthal. 

De Rotterdamse foodhall is gebouwd in de vorm van een hoefijzer. Het herbergt tal van kraampjes – met groente en fruit maar ook met delicatessen, donuts en patat  – en restaurantjes. En naast de unieke appartementen biedt het ruimte aan het grootste kunstwerk van Nederland. Op het plafond zie je namelijk 11.000 m² (twee voetbalvelden) aan afbeeldingen van  groeten, fruit, bloemen en meer. De kunstenaars Arno Coenen en Iris Roskam hebben het werk de titel Hoorn des Overvloeds gegeven, als verwijzing naar Cornucopia (een hoorn uit de Griekse mythologie die overvloed en verzadiging symboliseert). Dankzij dit megakunstwerk wordt de Markthal ook wel de Nederlandse versie van de Sixtijnse Kapel genoemd.

Markthal bezoeken

Adres: Verlengde Nieuwstraat, 3011 GM Rotterdam

website markthal

De Rotterdam

Pal achter de Erasmusbrug prijkt De Rotterdam, ook wel bekend als het grootste gebouw van Nederland. Dat is overigens niet helemaal waar, het is wel het grootste multifunctionele gebouw.

Gebouw De Rotterdam

De skyline aan de Maas is sinds 2013 weer een gebouw rijker en wat voor een! De (gigantische) Rotterdam van de beroemde architect Rem Koolhaas. Een verticale stad, noemt hij het wel. In deze ‘stad in het klein’ vind je namelijk niet alleen appartementen en kantoren, maar ook winkels, restaurants, een hotel, een fitnessruimte en een parkeergarage. Dit alles verspreid over 160.000 m2. Hiermee is het bíjna het grootste gebouw van Nederland. De bloemenveiling in Aalsmeer en Schiphol staan nog iets hoger op de lijst grootste gebouwen van de wereld.

De Rotterdam heeft drie torens die rusten op een sokkel ter grootte van een compleet voetbalveld. De torens, die halverwege verspringen, gaan 151 meter de lucht in. Daarmee staat het op plek 5 van hoogste gebouwen in de Maasstad. En het pand heeft nog een record op zijn naam staan… op bovenste verdieping vind je namelijk het duurste en grootste penthouse (750 m2) van de stad. De eerste bewoners telden er maar liefst € 3,44 miljoen voor neer.

De Rotterdam bezoeken

Adres: Wilhelminakade 139, 3072 AP Rotterdam

website de rotterdam

Bekijk ook

Kubuswoningen, Rotterdam

De opvallende, kleurrijke kubuswoningen uit 1984 worden nog steeds bewoond. En er is een leuke museumwoning die je kunt bezoeken, de Kijk-Kubus.

Architectuur kubuswoningen

De gemeente wil dat de woningen een speelse bouwstijl krijgen, omdat de stad op dat moment al zoveel zakelijke architectuur heeft. En daarom gaat de opdracht naar Piet Blom die eerder de kubuswoningen in Helmond neerzette. Zijn ideaal is om een soort dorp in de stad te maken. Hij ziet elke kubus als een boom en alle kubussen samen als bos, waardoor dit stukje unieke Rotterdam wel het Blaakse Bos wordt genoemd. Ook de Blaaktoren is van zijn hand en ook hier kiest Blom voor een bijzondere vorm; het gebouw staat nu bekend als Het Potlood.

Maar hoe zit de kubuswoning nu precies in elkaar? Om te beginnen: het is letterlijk een kubus, maar dan 45 graden gedraaid. De woning zelf is van hout, maar rust met één punt op een betonnen paal; daar vind je de ingang. Eenmaal binnen valt op dat kubus eigenlijk best groot is, zo’n 100m2. Wel zijn er maar een paar verticale wanden, de rest loopt schuin dus als je hier woont moet je wel creatief zijn en niet te precies… De ramen worden bijvoorbeeld gereinigd door te wachten op een stortbui (of door een tuinslang naar buiten te gooien zoals sommige bewoners doen) en het schilderwerk doe je ook niet even zelf.

Kubuswoningen bezoeken

Adres: Overblaak 70, 3011 MH Rotterdam

website kubuswoning

Info in de Kijk-Kubus

Beeldschermen en maquettes in de woning informeren je over de architect Piet Blom, de architectuur en de omgeving.

Boijmans Van Beuningen, Rotterdam

Het Museumpark barst van de moderne architectuur. Behalve het museum Boijmans Van Beuningen, die bouwstijl is juist traditioneel en ambachtelijk, naar Scandinavisch voorbeeld.

Gebouw Boijmans Van Beuningen

In 1928 ontwerpt stadsarchitect Ad van der Steur het gebouw. Zijn idee: geen overvolle wanden en slecht licht (zoals in het Schielandshuis waar de collectie eerst hing). En intieme ruimtes, omdat de kunst ook uit kleine ruimtes komt aangezien het vooral schenkingen van particulieren zijn. Als het gebouw in 1935 opent, wordt het meteen overladen met kritiek van andere architecten. In die periode is namelijk Het Nieuwe Bouwen in de mode: betonnen, lichte en zakelijke gebouwen zonder versieringen (pikant detail: pal tegenover het museum staan dan al tal van villa’s in die stijl). Terwijl Van de Steur kiest voor een  traditionalistisch gebouw – geïnspireerd op Scandinavische architectuur – met bakstenen en zandstenen gevels. En een toren naar voorbeeld van het stadhuis van Stockholm, die alleen voor de sier wordt toegevoegd… een afschuwelijk uitgangspunt volgens de functionalisten (ter verzachting: van binnen kreeg het bergruimte).

De naam van het museum

Het begint allemaal met Boijmans, deze jurist laat zijn kunstcollectie na aan de stad Rotterdam. Leuk weetje: hij wil zijn collectie eigenlijk aan Utrecht schenken, maar die wijst hem af. En dus komt de kunst in 1849 in het Rotterdamse Schielandshuis te hangen. Maar een paar jaar later breekt er brand uit en precies op dat moment is de sleutel van de kunstopslag onvindbaar… het museum raakt in één nacht bijna zijn hele collectie kwijt. Dankzij het verzekeringsgeld kan het museum door en omdat dit zo goed loopt, staat er nu dit mooie gebouw in het Museumpark. En het Boijmans wordt de jaren erna steeds verder uitgebreid. Niet in de laatste plaats dankzij Daniël George van Beuningen die in 1958 zijn kunst schenkt aan museum.

Boijmans Van Beuningen bezoeken

Adres: Museumpark 18, 3015 CX Rotterdam

website boijmans

Let op: het museum is momenteel gesloten vanwege renovatie. Maar het opent vanaf juni vijf weken lang voor een speciale kunsttoer Snakken naar Boijmans. En je kunt natuurlijk naar het gave Depot van Boijmans.

Bekijk ook

Bibliotheek Rotterdam

Tja, maar weinig mensen vinden het mooi en tóch heeft het iets: de Rotterdamse bibliotheek uit 1983. Het pand heeft talloze bijnamen, van Gasfabriek, IJstaart tot Stofzuiger. 

Gebouw bibliotheek Rotterdam

Vanwege de stalen buizen langs de gevel wordt vaak het gebouw vaak vergeleken met het Centre Pompidou in Parijs. Het beroemde architectenbureau Van den Broek en Bakema ontwierp het moderne pand. Het zit vol leuke details, zoals de entree met de vele lampen en het levensgrote schaakspel. Op de vijfde verdieping is de Rotterdamse skyline afgebeeld op het raam, met daaronder de tekst: ‘Als dit Narvik was, zou ik beter kijken’. Met deze verwijzing naar het gedicht ‘Bij Loosdrecht’ van K. Schippers roept het op om naar het bekende te kijken alsof het iets nieuws is.

Bibliotheek Rotterdam bezoeken

Adres: Hoogstraat 110, 3011 PV Rotterdam

website bibliotheek rotterdam

Vanaf 2025 wordt de bibliotheek grondig verbouwd. Dan vind je de bibliotheek tijdelijk op een andere locatie.

Bekijk ook

Euromast, Rotterdam

De Euromast werd in 1960 gebouwd en meteen het hoogste bouwwerk van Rotterdam. De toren werd speciaal neergezet voor de Floriade, de internationale bloemenexpo. De Euromast is nog steeds de hoogste uitkijktoren van Nederland.

Ontwerp Euromast

‘Een uitzichttoren is absoluut noodzakelijk’, aldus de organisatoren van de Floriade in 1960. Natuurlijk als letterlijk hoogtepunt voor de internationale bloemententoonstelling, maar ook als blijvende publiekstrekker. De Euromast werd ontworpen door Huig Maaskant die je misschien kent van de Pier in Scheveningen of het Rotterdamse Groothandelsgebouw. De architect zag de Euromast als de bekroning van de Rotterdamse haven en maakte daarom verschillende verwijzingen naar de scheepvaart. Zoals de vlaggenmast bovenop de toren en het kraaiennest dat naar zee wijst. Dit ‘betonnen nest’ hangt op precies 100 meter hoogte, want zo had Maaskant onderzocht: “dat is de grens waarbij men nog contact heeft met de grond, mensen en auto’s nog herkent en zich nog in de omgeving opgenomen voelt, men zit dan ’s avonds nog tussen de lichtjes, maar daarboven gaat men erover heen kijken, in de eindeloze verte.”  

De fundering van de toren bestaat uit een blok beton van bijna 2 miljoen kilogram. Deze stevige constructie bleek goed van pas te komen toen in 1968 de nieuw geopende Medische Faculteit met 114 meter de Euromast voorbijstreefde. Slechts 2 jaar later werd namelijk simpelweg een toren bovenop de Euromast geplaatst waardoor de Rotterdamse trots met 185 meter weer de hoogste was. Daar ging de zorgvuldig uitgedachte 100 meter van Maaskant…

De naam

En waarom is het eigenlijk Euromast en niet Eurotoren? Was het vroeger misschien een zendmast of had het een andere functie? Maar nee, dit is een slimmigheidje. De term mast verwijst namelijk naar de scheepvaart en nog belangrijker: de term doet het internationaal goed. Niet alleen Nederlanders weten namelijk wat een mast is, ook Engelsen, Duitsers en Scandinaviërs. Het lijkt op het Pools (maszt), Frans (mât), Spaans (mastil ) en het heeft zelfs wat weg van het Russische matsjta en het Japanse masuto. Handig voor de internationale publiekstrekker die de Euromast moest worden, en nog steeds is.

Euromast bezoeken

Adres: Parkhaven 20, 3016 GM Rotterdam

website euromast

Je kunt een ticket kopen voor het uitkijkplatform en de Euroscoop, maar er is ook een restaurant en er zijn zelfs twee hotelsuites, ingericht door Jan des Bouvrie. En voor de durfals, je kunt van de Euromast abseilen of tokkelen. 

De Lijnbaan, Rotterdam

Toegegeven, het is gewoon een winkelstraat. En niet eens een hele mooie. De straat moet het hebben van zijn geschiedenis. Bij de opening in 1953 werd de Lijnbaan internationaal gezien als werkelijk hypermodern. Het was de eerste winkelboulevard van Nederland en de eerste autovrije van Europa. 

De Lijnbaan werd gebouwd na het bombardement van 14 mei 1940 dat de binnenstad volledig had weggevaagd. Na het bombardement kwamen er zo’n 200 noodwinkeltjes. In het centrum mocht namelijk nog niet gebouwd worden, omdat er eerst een nieuw bouwplan moest komen. Toen ontstond het revolutionaire idee voor de Lijnbaan. Veel ondernemers hadden twijfels over het plan. Een autovrije winkelstraat, hoe kunnen klanten je winkel dan vinden? En dan díe naam. Op de plek van de winkelstraat zat vroeger een touwslager die zijn garen spande op een lange strook grond: een lijnbaan. Waarom een hypermodern winkelcentrum vernoemen naar dit in hun ogen nederige beroep? Ondanks deze twijfels deden toch zo’n 70 ondernemers mee aan het experiment.

In 1948 kreeg het architectenbureau Van den Broek en Bakema de opdracht het nieuwe winkelgebied te ontwerpen. Zij staan bekend om hun architectuur in de stijl van het Nieuwe Bouwen; moderne gebouwen van beton, staal en glas. Hun plan voor de winkelboulevard: een brede straat voor alleen voetgangers met aan beide kanten winkelpanden van maximaal 2 lagen hoog met grote etalages. Op de bovenste verdieping komen geen woningen (zoals in traditionele winkelstraten), want wonen en werken worden gescheiden. Dus de huizen komen achter de Lijnbaan, net als een weg voor vrachtauto’s om de winkels te bevoorraden. Destijds was er veel lof voor de moderne opzet, maar in de loop der tijd veranderde dit en ontstonden er plannen om de Lijnbaan te slopen. Maar sinds 2010 is het noordelijk deel van de Lijnbaan rijksmonument. Het icoon van de de wederopbouw en Europa’s eerste autoloze winkelstraat, blijft dus te bezichtigen.

Naar de Lijnbaan

Begin Lijnbaan: Weena-Zuid
Rotterdam

De Unie, Rotterdam

Ok, het gebouw aan de Mauritsweg is een replica. Maar wel een goede. Je zou zo denken dat dit Café de Unie het origineel uit 1925 is, maar dat gebouw werd tijdens de oorlog verwoest. In het opvallende gebouw zit nu een café.

Architectuur De Unie

Het gebouw uit 1925 werd ontworpen door de architect J.J.P. Oud. Hij koos voor de primaire kleuren, strakke letters en vormen van De Stijl. Hij had een paar jaar daarvoor gebroken met deze kunstenaarsgroep, maar kennelijk had hij het gedachtegoed nog niet verlaten. De gevel wordt vaak vergeleken met de asymmetrische composities van Mondriaan. De Rotterdammers verafschuwden het gebouw; het paste totaal niet bij de klassieke buurpanden. Critici hadden er ook al geen goed woord voor over:  ‘De niet te beschrijven kleuren bezorgen het oog lichamelijke pijn,’ schreef architect en criticus Periscopius (een pseudoniem). Stijl-voorman Theo van Doesburg bestempelde het als ‘decoratieve gevelarchitectuur’. Oud had gekozen voor een opvallende gevel om klanten te trekken, maar na een jaar moest het café al sluiten. Een autodealer trok in het pand en liet de gevel in grijstinten overschilderen. Bij de opening lieten Rotterdammers een bloemstuk bezorgen als dank voor deze verfraaiing.

De replica

In 1940 werd het gebouw vernietigd door het bombardement op Rotterdam en dat leek het einde voor het gebouw. Maar tijden veranderen. Jaren later werd de architect Oud als pionier van het moderne bouwen internationaal (wel) gewaardeerd. Net als de kunstgroep De Stijl. En zo werd café De Unie opeens een icoon van de moderne architectuur. Wonder boven wonder werd De Unie in 1986 weer herbouwd. De architect Carel Weeber maakte de replica van De Unie. Het kwam niet op de oorspronkelijke plek te staan, maar iets verderop aan de Mauritsweg. Het geplaagde gebouw is het enige stukje Rotterdam dat verwoest werd in de oorlog en daarna herbouwd.

De Unie bezichtigen

Adres: Mauritsweg 34-35, 3014 GS Rotterdam

toon in google maps

Van Nelle Fabriek, Rotterdam

Bij op de oplevering in 1931 was de Van Nelle Fabriek de modernste fabriek van Nederland.  Dankzij de gigantische glasgevel wordt het gebouw ook wel Het Glazen Paleis genoemd. Het is het belangrijkste industriële monument van ons land en staat op de Werelderfgoedlijst. Je kunt een rondleiding volgen in de unieke fabriek.

Architecten Brinkman & Van der Vlugt

De familie Van Nelle was allang niet meer in beeld toen de wereldberoemde fabriek voor koffie, thee en tabak in 1931 werd neergezet. Cees van der Leeuw was inmiddels directeur, en hij drukte een flinke stempel op het ontwerp van de Van Nelle Fabriek. Cees van der Leeuw was geen doorsnee directeur. Hij interesseerde zich voor spiritualiteit (theosofisme) en kunst en was liever kunstschilder geworden. En hij had oog voor talent. Zo nam hij de architect Michiel Brinkman in de arm. Michiel Brinkman had de eerste schetsen al klaar toen hij plotseling overleed in 1925. Zijn zoon, Jan, stopte met zijn studie aan de Technische Hogeschool Delft en nam het werk van zijn vader over. Maar Van Der Leeuw wilde ook een ervaren architect en haalde Leendert van der Vlugt erbij. En zo ontstond Brinkman & Van der Vlugt.

Gebouw Van Nelle Fabriek

Het gebouw is ontworpen in de stijl van het functionalisme (in Nederland ook wel het Nieuwe Bouwen genoemd). Belangrijkste uitgangspunt: vorm volgt functie. Dus eerst werd -werkelijk tot in detail- het productieproces in kaart gebracht. Pas daarna werd bekeken hoe het gebouw het beste vormgegeven kon worden. Natuurlijk volgens de andere belangrijke principes: licht, lucht en ruimte. Zo kreeg het gebouw een stalen pui met veel glas (overigens gemaakt door F.W. Braat, zie het artikel over Bacinol 2). Het wordt ook wel het ‘Glazen Paleis’ genoemd. Het pand bestond uit drie aaneengeschakelde fabrieken voor koffie, thee en tabak. Elke verdieping was bedoeld voor één stap uit het verwerkingsproces: zeven voor tabak, vijf voor koffie en drie voor thee. De karakteristieke bruggen verbonden de fabriek met de pakhuizen. De  bruggen waren overigens niet bedoeld voor mensen, maar om producten die aan een rails hingen droog over te brengen. Bovenop de fabriek kwam een theehuis, om bezoekers te ontvangen. Dat bedacht Van der Leeuw toen hij tijdens de bouw het mooie uitzicht opmerkte. De directie kreeg een apart kantoor. Halfrond, in tegenstelling tot de rest van het gebouw. Het management kon zo precies zien wat er op het terrein gebeurde. Gispen mocht de directievleugel inrichten.

Inrichting fabriek

Je ziet door het hele gebouw ‘paddenstoelkolommen’ van gewapend beton. Die kolommen zorgden ervoor dat de gevel niet dragend was (en dus uit glas kon bestaan) en dat er geen balken nodig waren. Licht en ruimte dus. Verder had elke kolom bevestigingsrails, zodat je makkelijk iets kon ophangen. Uniformiteit en standaardisatie stonden ook hoog aangeschreven. Niet alleen had Cees van der Leeuw oog voor talent, maar ook voor zijn medewerkers. Hij bracht extra ideeën in voor een lichte en ruime omgeving. Zo wilde hij in de glazen wanden geen horizontale spijlen op ooghoogte, want die zouden het uitzicht maar belemmeren en mensen een opgesloten gevoel geven. Ook zorgde hij voor grote sanitaire ruimtes in de fabriek. De arbeiders hadden vaak slechte woonomstandigheden en konden zich hier wassen voor het werk. Dit was overigens niet alleen belangrijk voor het welzijn van zijn medewerkers. Hygiëne was noodzakelijk voor de productie. Verder opvallend: er waren iets meer vrouwen dan mannen in dienst en om afleiding te voorkomen, waren er aparte werkvloeren én trappen voor mannen en vrouwen. De trappenhuizen in de Van Nelle Fabriek zijn opvallend mooi. Het beroemde Rotterdamse bedrijf Gispen ontwierp het chroomwerk, zoals de de trapleuningen.

Van Nelle Fabriek bezoeken

Adres: Van Nelleweg 1, 3044 BC Rotterdam

rondleiding van nelle fabriek

Rondleiding

Je komt alles te weten over deze unieke fabriek via de rondleiding met een gids van UrbanGuides.

Groothandelsgebouw, Rotterdam

Het gigantische Groothandelsgebouw uit 1953 werd het symbool van de wederopbouw van Rotterdam. De architecten namen The Merchandise Market in Chicago als voorbeeld.

Wederopbouwarchitectuur

Omdat veel kantoorruimte door het bombardement op Rotterdam verloren was gegaan, was het idee een bedrijfsverzamelpand te maken. De architecten Willem van Tijen en Hugh Maaskant ontwierpen het gebouw. Hun inspiratie kwam van een studiereis naar Amerika. Daar zagen zij namelijk het grootste handelsgebouw ter wereld, The Merchandise Market in Chicago. Kenmerkend is het zakelijke, repeterende gebruik van slechts glas en beton. Op 3 juni 1953 opende Koningin Juliana het Groothandelsgebouw. Het was het grootste handelsgebouw van Nederland. Het vloeroppervlak van zo’n 127.000 vierkante meter is nog steeds ruim twee keer zo veel als De Delftse Poort aan de de overkant. Het immense pand werd het symbool van de wederopbouw van de stad. Zo moest het ‘nieuwe’ Rotterdam eruit komen te zien.

Delftse Poort (rechts)

In het gebouw

In het bedrijfsverzamelgebouw zaten kantoren, magazijnen en -op de begane grond- winkels. Absoluut uniek was de autoweg. Er lag namelijk ook ín het gebouw een 1,5 kilometer lange weg om goederen af te leveren. Verder trok tijdens de bouw café Engels in het pand. In 1961 werd bioscoop Kriterion in de dakopbouw gevestigd, destijds de hoogste bioscoop van Nederland. Deze sloot in de jaren 90 zijn deuren. Het idee achter de bioscoop was dat studenten die door de oorlog hun studie niet konden afmaken hier wat extra geld konden verdienen.

Groothandelsgebouw bezichtigen

Adres: Stationsplein 45, 3013 AK Rotterdam

website groothandelsgebouw

Het Groothandelsgebouw is alleen van buiten te bezichtigen.

Stadhuis van Rotterdam

Het Rotterdamse stadhuis heeft een heel andere stijl dan de meeste andere stadhuizen in Nederland, met Byzantijnse en Romaanse invloeden.

Als een van de weinige gebouwen in het centrum, overleefde het stadhuis van Rotterdam het bombardement van mei 1940. Het prachtige pand werd zo’n twintig jaar ervoor gebouwd. Henri Evers maakte het ontwerp en won daarmee de uitgeschreven prijsvraag; enigszins omstreden want hij was goed bevriend met de burgemeester. Maar dat mag de pret niet drukken, want het is een geweldig pand geworden.

De bouwstijl wordt omschreven als eclectisch (een combinatie van verschillende neostijlen) met Byzantijnse en Romaanse invloeden. Het symmetrische gebouw  heeft vier vleugels die zijn gebouwd rondom een prachtige binnentuin (een verborgen plekje in de stad!). De mooie kleur dankt het aan de gevels van zandsteen. Op de trapgevel zijn de gemeentewapens van alle Rotterdamse deelgemeenten te zien, met in de midden de stedenmaagd. Het stadhuis barst sowieso van het beeldhouwwerk, dit moest de geschiedenis van wereldhavenstad uitdrukken. Zo zie je boven het balkon de personificaties van Ondernemingsgeest, Beleid, Betrouwbaarheid en Volharding. Op de toren van ruim 70 meter hoog (inmiddels maar een kleintje voor Rotterdamse begrippen) prijkt een gouden vredesengel.

Stadhuis Rotterdam bezoeken

Adres: Coolsingel 40, 3011 AD Rotterdam

toon in google maps

Je kunt met een groepje een rondleiding boeken door het stadhuis. En soms worden er tijdens Open Monumentendag rondleidingen gegeven door het gebouw.

Het Witte Huis, Rotterdam

Het is nu maar een kleine jongen in Rotterdam, maar in 1898 was het Witte Huis de eerste wolkenkrabber van Nederland. Het was voor die tijd ongekend hoog: 43 meter.

Architectuur Het Witte Huis

Volgens sommigen is het niet alleen de eerste wolkenkrabber van Nederland, maar ook van Europa. Maar meestal wordt deze titel wordt toegekend aan de Boerentoren in Antwerpen. Die werd pas in 1931 gebouwd, maar was wel veel hoger (87,5 meter) dus het ligt een beetje aan je definitie van wolkenkrabber. Het idee voor Het Witte Huis kwam van de broers Gerrit en Herman van der Schuijt. Een van hen had het fenomeen wolkenkrabber ontdekt tijdens een zakenreis in New York. Ze gaven Willem Molenbroek de opdracht om het gebouw van elf verdiepingen te ontwerpen, naar Amerikaans voorbeeld. Maar het werd een bakstenen toren in plaats van een staalconstructie zoals in Amerika gebruikt werd. De buitenmuren van het torenhuis in jugendstil werden gemaakt van 100.000 (!) wit geglazuurde stenen.

In Nederland werd destijds niet hoger gebouwd dan vijf verdiepingen. De bouw van dit gigantische gebouw verliep dan ook niet geheel vlekkeloos. Tijdens het heien stortte een naastgelegen pand in. De oplossing was simpel, want dat gebouw werd gewoon afgebroken en de grond werd vanaf dat moment ook voor Het Witte Huis gebruikt. De wolkenkrabber avant la lettre was al binnen een jaar klaar. En van alle gemakken voorzien: het had een centrale verwarming, elektrisch licht, een telefooncentrale én een lift naar het uitkijkplatform op het dak. Op de gevel zie je zuilen, bloemmotieven en gevleugelde draken (bij de twee hoektorens). En op de eerste verdieping vijf beelden, met elk een eigen thema: zeevaart, vooruitgang, landbouw, nijverheid en handel. Er waren oorspronkelijk zes beelden, maar ‘arbeid’ is verloren gegaan tijdens het bombardement. Verder is het gebouw redelijk ongeschonden uit de oorlog gekomen.

Waardering

Het Nederlandse architectenblad Architectura schreef pal voor de opening van Het Witte Huis: ‘Die grote kolossen, al het andere overschreeuwend, zijn niet geschikt om een straat te versieren. […] ’t Is te hopen dat wij in ons land van dergelijke Amerikaansche produkten verschoond mogen blijven; ze mogen ze in Amerika mooi vinden, wij doen dit allerminst.’  Architecten vonden het dus niets, maar Rotterdammers vonden het geweldig. Ze reageerden heel enthousiast op ‘hun wolkenkrabber’ en stonden in de rij voor een uitstapje met de lift naar het dakterras. En het gebouw wordt nog steeds gewaardeerd. Inmiddels staat het in de Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg.

Het Witte Huis bezoeken

Wijnhaven 3
3011 WG Rotterdam

Op de begane grond zit Grand Café Het Witte Huis. En op speciale dagen is het dakterras open voor publiek, bijvoorbeeld tijdens de Rotterdam Architectuur Maand.