Tag archieven: Gebouw

Stadhuis Vianen

Een stadhuis met een uiterlijk dat doet denken aan een kasteel, je vindt het in Vianen.

Kenmerkende kantelen

Het stadhuis is gebouwd in 1425. Het kreeg aan de voorzijde een markthal en aan de achterzijde een grote vergaderzaal waar ook recht werd gesproken. De jaren daarna is veelvuldig gesleuteld aan het gebouw. Het stadhuis startte oorspronkelijk bescheiden, met 1 laag, daarboven een kap en een trapgevel. Maar al in 1473 ondergaat het een complete metamorfose. Het wordt met maar liefst 6 meter verhoogd, krijgt een gigantische natuurstenen gevel, waterlijsten en gotisch maaswerk (stenen versiering in de boog van een gotisch venster). En natuurlijk de kenmerkende kantelen. Toen nog zeven stuks.

Maar het gebouw wordt daarna alsmaar verwaarloosd. In de 18e eeuw verkeert het gebouw (weer) in slechte staat en wordt grootschalig gerestaureerd. Maar dit gebeurt zo rigoureus dat zelfs de kantelen verdwijnen! Pas jaren later, in 1960 om precies te zijn, wordt de gevel grotendeels gereconstrueerd en komen er weer kantelen op het gebouw. Nu slechts vijf, maar het kenmerkende uiterlijk is helemaal terug.

Stadhuis Vianen bezichtigen

Adres: Voorstraat 30, 4132 AS Vianen

Toon in google maps

Het gebouw is alleen van buiten te bezichtigen. De ambtenaren van Vianen gaan verhuizen naar Leerdam, het is nog niet bekend welke bestemming het gebouw krijgt.

Bunk Hotel, Utrecht

De 19e-eeuwse Westerkerk in Utrecht is omgetoverd tot gaaf hotel met café, restaurant en bar.

De monumentale Westerkerk stamt uit 1891. Rond de Utrechtse Domtoren stonden in die tijd meerdere kerken. Letterlijk in alle windrichtingen. De Westerkerk was er één van. En nu heeft de kerk een metamorfose ondergaan en schittert als hotel. De kerkbanken en kansel zijn weggehaald, maar het orgel heeft zijn prominente plek behouden. Het is niet voor niets rijksmonument. Het instrument  uit 1813 van Georg Heinrich Quellhorst wordt gezien als meesterwerk. Je kunt het bewonderen in het restaurant.

Naar het Bunk Hotel Utrecht

Adres: Catharijnekade 9, 3511 RT Utrecht

website bunk

Aan de Stegge gebouw, Goor

Langs een drukke weg aan de rand van het Twentse Goor staat een opvallende verschijning. Het excentrieke Aan de Stegge gebouw in de stijl van de bekende Oostenrijkse architect Hundertwasser valt niet te missen. 

Hundertwasser in Goor

Het beroemdste gebouw van Hundertwasser vind je in Wenen. In Nederland komt zijn stijl bijna niet voor. Maar in Goor of all places krijg je een idee van de excentrieke, kleurrijke stijl. Dit dankzij de broers Aan de Stegge, eigenaren van een bouwbedrijf en bewonderaars van de architect. Zij lieten hun kantoorgebouw ontwerpen in de geest van Hundertwasser. Met bovendien kenmerken van de Catalaanse architect Gaudí. De opvallende kleuren, grillige vormen en gebroken tegels zijn typisch voor beide grootmeesters. De meningen over het bijzondere ADS-pand, ontworpen door Barend Scherpbier, zijn overigens behoorlijk verdeeld. Het won ooit de hoofdprijs voor lelijkste gebouw, maar werd in diezelfde prijsvraag ook 2e als mooiste gebouw.

Aan de Stegge bezichtigen

Adres: Nieuwenkampsmaten 8, 7472 DE Goor

toon in google maps

Het gebouw is alleen van buiten te bezichtigen.

Zalmhaven in Rotterdam

Manhattan aan de Maas is sinds 2022 weer een toren rijker. Met zijn 215 meter is de Zalmhaventoren zelfs het hoogste gebouw van Nederland en van de Benelux.

Overigens is het maar een Klein Duimpje vergeleken met buitenlandse exemplaren. Het hoogste gebouw ter wereld staat uiteraard in Dubai; de Burj Khalifa is wel 828 meter. Maar in Nederland is de Zalmhaven een topper, het een-na-hoogste gebouw is de Maastoren van (maar) zo’n 165 meter. Ja precies, ook in Rotterdam.

De Zalmhaventoren staat aan de voet van een andere bekende blikvanger, de Erasmusbrug. De toren telt 61 verdiepingen, bevat appartementen én bovenin een restaurant en cocktailbar met natuurlijk geweldig uitzicht. Volgens sommige bewoners zie je op heldere dagen zelfs Amsterdam liggen. De wit-beige toren zelf heeft niet zo’n bijzonder uiterlijk, het is een vrij neutrale staaf. Dam & Partners maakten het ontwerp. De uitvoering is in prefab-beton, waardoor de Zalmhaven dan weer wel de hoogste prefab-toren ter wereld is.

Zalmhaventoren bezichtigen

Gedempte Zalmhaven 109
3011 BT Rotterdam

Toon in google maps

Depot Boijmans Van Beuningen, Rotterdam

Op de dag dat het Depot geopend wordt, haakt Ikea hier meteen op in: “Wij hebben het schaalmodel”. En dat klopt, het geweldige ronde, spiegelende gebouw is geïnspireerd op een Ikea-schaaltje. Eenvoud siert, dat blijkt maar weer. Het Depot van museum Boijmans Van Beuningen is absoluut uniek en zeker een bezoekje waard. Volg de instaprondleiding om een depotruimte te bezoeken. 

Gebouw Depot Boijmans Van Beuningen

Het kunstdepot uit 2021 is het eerste ter wéreld dat  publiekelijk toegankelijk is. Het ontwerp is een breinbreker voor architectenbureau MVRDV. Het depot moet plek bieden aan zo’n 151.000 kunstwerken, maar geen kolos worden in het mooie Museumpark. Of zoals architect Winy Maas het toelicht tijdens een van de vergaderingen met zijn team: “Het moet een slank gebouw worden met een zo klein mogelijke footprint. Al pratend valt zijn oog op een schaaltje… “Een beetje zoals deze kom“. En dit even eenvoudige als briljante idee is precies raak! Niet alleen vanwege de mooie ronde vorm, maar ook het spiegelende. “Dat moet het gevoel van oneindigheid geven, zoals parken bedoeld zijn”, aldus Maas. Het charmante, ronde gebouw past helemaal in de omgeving. Leuk is dat op het mooie dakterras echte bomen staan. Eén van de bijnamen van het gebouw is dan ook De Bloempot, maar Rotterdammers spreken toch vooral over De Pot. Door de weerspiegeling ziet het gebouw er elk moment van de dag net iets anders uit. Het won al talloze prijzen en heeft zelfs de voorpagina van The New York Times gehaald.

Binnen in het hypermoderne gebouw vormen de Escheriaanse trappen een kunstwerk op zich. En omdat alles open en transparant is, kijk je over alle verdiepingen heen naar schilderijen, vazen, beelden en andere gave kunst. Je kunt zelfs over glazen vitrines lopen en de kunst van bovenaf bewonderen (voor mensen met hoogtevrees: ze zijn te vermijden;)).

Depot Boijmans van Beuningen bezoeken

Adres: Museumpark 18, 3015 CX Rotterdam

website depot

Rondleiding

Bij de entree kun je je aanmelden voor een rondleiding met gids in een depotruimte. Een rondleiding duurt zo’n 30 minuten. Deze instaprondleidingen zijn niet vooraf te reserveren.

Forum, Groningen

In het spectaculaire Forum vind je niet alleen de openbare bibliotheek van Groningen, maar ook exposities, een bioscoop, een café en een restaurant op de bovenste verdieping.

Je vindt deze gloednieuwe hotspot vlakbij het andere iconische gebouw van Groningen, de Martinitoren. Vanaf het dak van het Forum heb je geweldig uitzicht over de stad. Van binnen is het een walhalla voor fotografen door het lijnenspel van roltrappen in het open gebouw. Vanaf de roltrappen heb je goed zicht op alle verdiepingen met onder andere de boekencollectie van de bibliotheek, de filmzalen en exposities.

Tip: Op het Expoplein vind je de expo Stad waar je wordt meegenomen in het verhaal van Groningen. Met projecties en een maquette van de binnenstad kom je alles te weten over de geschiedenis, bijvoorbeeld over het Gronings Ontzet en de bevrijding van Groningen.

Forum Groningen bezoeken

Adres: Nieuwe Markt 1, 9712 KN Groningen

website forum

In de zomer kun je naar de film op het leuke dakterras met uitzicht over de skyline van Groningen. Lees meer over Rooftop Cinema van het Forum.

DePetrus, Vught

DePetrus laat maar weer eens zien dat boeken en kerken toch wel erg goed samengaan. Maar niet alleen de bibliotheek huist in dit prachtige 19e-eeuwse kerkgebouw, het is een echte ontmoetingsplek. DePetrus organiseert verschillende rondleidingen. Bijvoorbeeld over de mooie architectuur van het gebouw of de geschiedenis van het Noord-Brabantse plaatsje. 

De sfeervolle huiskamer van Vught nodigt je uit om lekker plaats te nemen in een van de vele zitjes, werkplekken of het gezellige leescafé. Maar je kunt je ook onderdompelen in de geschiedenis van de Noord-Brabantse plaats, want Museum Vught zorgt voor leuke (wisselende) tentoonstellingen. Of bijvoorbeeld een bezoekje brengen aan de bescheiden uitstalling van de Wereldwinkel. En overal kijk je uit op kleurrijke muurschilderingen, glas-in-loodramen en prachtige gewelven die mooi samengaan met de moderne inrichting.

En dan te bedenken dat op deze plek bijna een ‘doos winkels’ had gestaan. Tenminste, daar was een groepje betrokken inwoners bang voor toen het gebouw eind 2010 gesloopt dreigde te worden. Er vonden namelijk allang geen kerkdiensten meer plaats, het gebouw stond op instorten. En dus bedachten de 7 Vughtenaren een reddingsplan. Ze vormden een vennootschap zonder winstoogmerk (en dan echt, niet zoals Sywert van Lienden) en betrokken andere inwoners en organisaties. Samen zorgden ze voor de restauratie en nieuwe bestemming van de mooie, voormalige kerk. Het gebouw uit 1884 van de architect Carl Weber dient nu als fijne ontmoetingsplek. En dit loopt als een tierelier; binnen een jaar na de opening in 2018 werd de 200.000ste bezoeker al verwelkomd.

DePetrus bezoeken

Adres: Heuvel 2, 5261 EE Vught

Website depetrus

Rondleiding

Je kunt kiezen uit twee rondleidingen door DePetrus. De algemene rondleiding over DePetrus. En de rondleiding door de geschiedenis van Vught, Cromvoirt, Helvoirt in DePetrus door het Vughts Museum.

De Jutter, Vlieland

Het idee achter het ontwerp van deze bijzondere bibliotheek – en school – is een megatent in een duinpan.

Het gebouw van hout en glas heeft een grote luifel en de zijgevels lopen taps toe. De kleuren van het gebouw passen bij de omringende dennenbomen. En ook in het gebouw zijn de kleuren niet willekeurig gekozen. Zo koos Kristinsson Architecten voor de kleur van de vloeren aan de hand van een luchtfoto van Vlieland voor het groen van de bossen, de verschillende kleuren van het strand en de duinen. Het complex werd in 2016 geopend.

De Jutter bezichtigen

Adres: Lutinelaan 3, 8899 BD Oost-Vlieland

website de jutter

Bekijk ook

Timmerhuis, Rotterdam

Het Timmerhuis is een geweldige combinatie van oud en nieuw. Het mooie wederopbouwpand werd namelijk in 2015 uitgebreid met “een wolk van staal en glas”.

Stadstimmerhuis

In de jaren 50 heet het gebouw nog Stadstimmerhuis. Een verwijzing naar het oude beroep van stadstimmerman; iemand die niet alleen timmerman maar ook architect was en plannen maakte voor stadsuitbreiding. En dat was ook precies wat hier gebeurde, want op deze plek werd vanaf 1953 de wederopbouw van Rotterdam geleid. Gemeentearchitect Koop ontwierp het strakke en ritmische gebouw met puntdak en schoorstenen. Het gebouw lijkt daardoor traditionalistisch maar het is moderner dan je denkt, want het heeft een betonskelet. Daaroverheen zit een laag baksteen met natuurstenen details. In de jaren 70 volgde een iets minder mooie aanbouw. Die werd gelukkig gesloopt en op die plek kwam in 2015 de nieuwbouw van OMA, het bureau van Rem Koolhaas. Op dat moment werd het gebouw omgedoopt tot Timmerhuis.

Nieuwbouw

Een wolk van staal en glas, zo noemt de architect Reinier van de Graaf het zelf graag. En het is ook echt heel gaaf gedaan;  je ziet een stapel glazen kubussen die gedragen worden door twee stalen poten, waardoor ze wel lijken te zweven. En, net als een wolk, ogen ze op een mooie dag wit, en op een grauwe dag grijs. Het hypermoderne gebouw past gek genoeg prima bij zijn historische buurpanden, zoals het voormalige postkantoor en het stadhuis. En binnen zijn oud en nieuw ook mooi verweven; de staalconstructie gaat goed samen met de bakstenen muren van het wederopbouwpand. OMA deed ook inrichting en bespaarde daarbij bepaald niet op de kosten…vooral het meubilair is luxe! In het gemeentekantoor zie je leuke details. Bij elk ontmoetingspunt ligt een tapijt, bijvoorbeeld met een plattegrond van Rotterdam. Samen met de bijzondere vloeren en gordijnen vormen zij de voornaamste aankleding, want Rem Koolhaas is niet zo van decoratie. Planten zijn bijvoorbeeld ook niet te vinden in het gebouw.

Timmerhuis bezichtigen

Adres: Halvemaanpassage 1, 3011 DJ Rotterdam

toon in google maps

Eemhuis, Amersfoort

Eerlijk is eerlijk, als je buiten staat, verwacht je niet in zo’n stijlvolle ruimte terecht te komen. Je wordt compleet overdonderd door de mooie leeszaal van de bibliotheek.

De leeszaal in de centrale ruimte van de bibliotheek beslaat acht terrassen. Leuk zijn de nissen hierlangs waar je een deel van de collectie vindt. Aan het gebouw valt verder de immense gevel op waar 24.000 (!) aluminiumbollen zijn aangebracht. Ze verwijzen naar het schild van Sint-Joris dat ook in het gemeentewapen zit. Overigens huist achter de gevel niet alleen de bibliotheek, maar bijvoorbeeld ook het archief en de kunsthal KAdE.

Eemhuis bezoeken

Adres: Eemplein 71-77, 3812 EA Amersfoort

website eemhuis

Bekijk ook

Markthal, Rotterdam

In 2014 werd in Rotterdam de eerste markthal van Nederland geopend, zoals je die misschien kent van Parijs, Londen of Barcelona. Uniek is – zelfs een wereldprimeur – dat er ook appartementen zijn ingebouwd in de Rotterdamse markthal. 

De Rotterdamse foodhall is gebouwd in de vorm van een hoefijzer. Het herbergt tal van kraampjes – met groente en fruit maar ook met delicatessen, donuts en patat  – en restaurantjes. En naast de unieke appartementen biedt het ruimte aan het grootste kunstwerk van Nederland. Op het plafond zie je namelijk 11.000 m² (twee voetbalvelden) aan afbeeldingen van  groeten, fruit, bloemen en meer. De kunstenaars Arno Coenen en Iris Roskam hebben het werk de titel Hoorn des Overvloeds gegeven, als verwijzing naar Cornucopia (een hoorn uit de Griekse mythologie die overvloed en verzadiging symboliseert). Dankzij dit megakunstwerk wordt de Markthal ook wel de Nederlandse versie van de Sixtijnse Kapel genoemd.

Markthal bezoeken

Adres: Verlengde Nieuwstraat, 3011 GM Rotterdam

website markthal

De Rotterdam

Pal achter de Erasmusbrug prijkt De Rotterdam van de beroemde Rem Koolhaas. Het staat ook wel bekend als het grootste gebouw van Nederland. Dat is overigens niet helemaal waar, het is wel het grootste multifunctionele gebouw.

Gebouw De Rotterdam

De skyline aan de Maas is sinds 2013 weer een gebouw rijker en wat voor een! De (gigantische) Rotterdam van de beroemde architect Rem Koolhaas. Een verticale stad, noemt hij het wel. In deze ‘stad in het klein’ vind je namelijk niet alleen appartementen en kantoren, maar ook winkels, restaurants, een hotel, een fitnessruimte en een parkeergarage. Dit alles verspreid over 160.000 m2. Hiermee is het bíjna het grootste gebouw van Nederland. De bloemenveiling in Aalsmeer en Schiphol staan nog iets hoger op de lijst grootste gebouwen van de wereld.

De Rotterdam heeft drie torens die rusten op een sokkel ter grootte van een compleet voetbalveld. De torens, die halverwege verspringen, gaan 151 meter de lucht in. Daarmee staat het op plek 5 van hoogste gebouwen in de Maasstad. En het pand heeft nog een record op zijn naam staan… op bovenste verdieping vind je namelijk het duurste en grootste penthouse (750 m2) van de stad. De eerste bewoners telden er maar liefst € 3,44 miljoen voor neer.

De Rotterdam bezoeken

Adres: Wilhelminakade 139, 3072 AP Rotterdam

website de rotterdam

Bekijk ook

Biesbosch Museum, Werkendam

Een perfecte combinatie van architectuur en natuur. Het gebouw is namelijk een soort landschap waar je doorheen kunt wandelen en tegelijkertijd mooi zicht hebt op het gebied waar het museum helemaal om draait: de Biesbosch. 

Gebouw Biesbosch Museum

De Biesbosch is bij uitstek een gebied waar je weer volledig beseft dat Nederland eigenlijk één groot moeras is. En het museumgebouw uit 1984 gaat helemaal op in dit oer-Hollandse landschap. In 2015 werd het bijzondere pand met zijn piramidedaken uitgebreid en ook meteen aan alle kanten ingepakt met graszoden, waardoor het er nu met een beetje fantasie uitziet als een groen berglandschap of volgens sommigen een verzameling hobbit huizen. Aan diezelfde renovatie is het te danken dat je nu vanuit het museum via grote panoramische ramen uitkijkt op het water dat het Biesbosch Museum omringt. Extra leuk is namelijk dat het museum op een eiland ligt. Wel een bedacht eiland, want het idee is dat bij hoog water in de Nieuwe Merwede het overtollige water de polder instroomt, waarvoor rondom het museum zogenaamde uitstroomopeningen zijn gemaakt. Zelfs woest uitziende natuur is in Nederland aangelegd en naar eigen hand gezet;)

Over aangelegde natuur gesproken, pal naast het museum kun je naar het (gratis) buitenmuseum De Pannekoek waar je ziet hoe een griend eruitziet en erachter komt wat dit eigenlijk is, namelijk een aangeplante akker met wilgen. Je loopt langs een eendenkooi, een beverburcht, een schrankkeet (het vroegere onderkomen van griendwerkers) en natuurlijk vele wilgen. In het gebied wordt nog net als vroeger het hout gehakt en het riet gesneden.

Biesbosch Museum bezoeken

Adres: De Hilweg 2, 4251 MT Werkendam

website biesbosch museum

Bekijk ook

Boekenberg, Spijkenisse

Buiten zie je door de glazen pui de boeken al opdoemen, en eenmaal binnen zie je hoe gaaf het is gedaan: de terrassen met boekenkasten vormen letterlijk een berg van boeken.

De weg omhoog leidt langs een koffiecorner, leuke zitjes en nissen en veel groen. Het gebouw is echt een advertentie voor lezen. De beroemde architect Winy Maas ontwierp het bibliotheekgebouw uit 2012. Naast het vele glas valt de mooie houten dakconstructie op. De glazen stolp met het puntdak stelt een boerderij voor als verwijzing naar het boerenverleden van Spijkenisse.

Boekenberg bezoeken

Adres: Markt 40, 3201 CZ Spijkenisse

website boekenberg

Bekijk ook

Eye, Amsterdam

De een ziet in het gebouw een meeuw die is neergestreken op de oever van het IJ, de ander een oog. Het futuristische filmmuseum EYE is hoe dan ook uniek, zoiets vind je nergens anders in Nederland.

Het EYE is hét herkenningspunt van Amsterdam-Noord.  Als je het pontje neemt aan de achterkant van Amsterdam Centraal word je oog al getrokken naar het futuristische gebouw met zijn eigenzinnige vorm en grote uitkragingen. Om het staalskelet heen zijn 12.500 m² aluminium spierwitte stukjes aangebracht, zodat het licht op talloze wijzen reflecteert. Zo ontstaat een spel van licht en donker; een eerbetoon aan de film zelf. Het gebouw uit 2012 werd ontworpen door de Oostenrijkse architecten Roman Delugan en Elke Delugan-Meissl.

Eye bezoeken

Adres: IJpromenade 1, 1031 KT Amsterdam

website eye

Het museum huisvest de grootste filmbibliotheek van Nederland, heeft vier filmzalen en een permanente collectie over de geschiedenis van de film.

Bekijk ook:

Zaanse huisjeshotel, Zaandam

Dit oer-Hollandse gebouw is door nieuwszender CNN bestempeld als het meest bizarre hotel ter wereld. De blikvanger bestaat uit bijna 70 opeengestapelde traditionele Zaanse huisjes. 

Vanaf de gevel stralen de kenmerkende, vrolijke huisjes je in verschillende soorten en maten tegemoet. Ze hebben allemaal een groen tintje gekregen. Met één uitzondering: het huis  in de rechterbovenhoek is knalblauw, een knipoog naar een schilderij van Claude Monet. Het blauwe huis, dat overigens nog steeds bestaat, schilderde de beroemde Franse kunstenaar tijdens zijn bezoek aan de Zaanstreek in 1871. In het hotel zie je vooral Hollandse thema’s terug. En een heuse Peter de Grote Kamer, omdat deze tsaar in 1697 een bezoek bracht aan de plaats. Het Zaanse huisjeshotel is sinds 2010 de blikvanger van het stadshart in Zaandam.

Zaanse huisjeshotel bezoeken

Adres: Provincialeweg 102, 1506 MD Zaandam

website hotel


De Nieuwe Bibliotheek, Almere

Bij een wedstrijd om de fijnste werkplekken, de leukste zitjes en lekkerste loungebanken, zou De Nieuwe Bibliotheek in Almere hoge ogen gooien! Het hypermoderne gebouw nodigt uit om er een lekker loungedagje door te brengen.

Gebouw De Nieuwe Bibliotheek

Langs het leuke nieuwscafé wandel je via de terrassen  zo omhoog het gebouw in. Vanaf elke verdieping heb je goed zicht op het mooie atrium, de binnentuin en – dankzij de grote glazen wanden – de omgeving van het pand. Je loopt langs mooi vormgegeven afdelingen, zoals de sectie ‘Hoogspanning’ en ‘De Jeugd van Tegenwoordig’. Onderweg zie je kunstwerken, boekenkasten in alle vormen en maten en natuurlijk de talloze zitjes. Er zijn zelfs een auditorium, filmzaal en studiecentrum te vinden.

Het gebouw is ontworpen door architectenbureau MVSA. Ook wel bekend van het voormalige ING-hoofdkantoor aan de Zuidas, het nieuwe Centraal Station in Rotterdam en het gave project Wonderwoods (2 torens vol planten die in Utrecht zullen verrijzen). In Almere kozen de architecten voor een wigvormig gebouw met een basaltkleurige gevel en veel glas. Overigens zit niet alleen de bibliotheek in het pand van 20.000 m2, maar hebben ook appartementen, kantoren en winkels er een plek gekregen. Na de opening van het gebouw in 2010 won het meteen de Architectuurprijs Almere.

De Nieuwe Bibliotheek bezoeken

Adres: Stadhuisplein 101, 1315 XC Almere

website de nieuwe bibliotheek

OBA, Amsterdam

Met maar liefst 28.000 vierkante meter is de OBA de grootste bibliotheek van Nederland… Een waar boekenwalhalla.

Loop vooral langs de mooie muurgedichten en het leescafé met de grootste voorraad tijdschrift ooit. En vergeet het terras op de zevende verdieping niet, waar je uitkijkt over Amsterdam en je van alles leest over de gebouwen die je ziet. Het moderne gebouw uit 2007 is  ontworpen door architect Jo Coenen, voormalig Rijksbouwmeester. De kenmerken zijn licht en open. En natuurlijk groot. Het heeft 300 werkplekken, 1.000 zitjes, meerdere vergaderzalen en zelfs een bibliotheektheater. Je hoeft je hier bepaald niet te vervelen.

OBA bezoeken

Adres: Oosterdokskade 143, 1011 DL Amsterdam

website oba

Bekijk ook

Baljurk, Den Haag

Mooi of niet, origineel is het zeker: een geveldecoratie in de vorm van een gouden baljurk. Geïnspireerd door Gaudí en Hundertwasser wilde de architect iets anders dan anders. Dat is gelukt met De Baljurk. Er zit nu een kookwinkel in het unieke gebouw.

Geschiedenis

In de Kettingstraat zie je veel verschillende architectuur, van eenvoudige winkelpanden tot uitbundige gebouwen in jugendstil. Het zit vol leuke restaurants en is erg gezellig, maar dat is zeker niet altijd zo geweest. Vroeger was dit deel van het centrum -op steenworp afstand van het Binnenhof- werkelijk een gribusbuurt. De verloedering begon zo rond de jaren 50 toen winkeliers niet meer boven hun winkels woonden. De panden aan ’t Achterom (achter de Kettingstraat) hadden dichtgetimmerde ramen en rolluiken. De steeg deed vooral dienst als openbaar toilet en de winkels in de Kettingstraat verdwenen; daar kwam drugshandel voor in de plaats. Oftewel, de verloedering was compleet. Martin Bril schreef een treffend stukje over ’t Achterom. Jarenlang deed niemand wat aan de verloedering. Tot de Geste Groep begin 2000 een paar panden opkocht en het gebied begon op te knappen. De architect van het project was Eric Vreedenburgh van Archipelontwerpers. Negen winkelpanden werden gerestaureerd of herbouwd.

Gebouw Baljurk

Op de hoek kwam een compleet nieuw pand, met een glazen gevel omhuld door een voile van geweven staal: De Baljurk. Overigens zijn er ook mensen die er meer een korset in zien, maar het idee van de architect komt in ieder geval over. Hij was namelijk geïnspireerd door Gaudí en Hundertwasser en wilde iets vrouwelijks en iets anders dan anders. De vorm verwijst naar de golvende lijn van ’t Achterom (dat vroeger een meanderend beekje was) en de jugendstil gebouwen. Er was alleen één heikel punt, namelijk: de poot. Want de Welstandscommissie vond de poot rechts onderaan de Baljurk agressief en het zou een belemmering zijn voor voetgangers. De reactie van de Geste Groep was duidelijk: “Zonder poot is het net een vaatdoek. De Baljurk is als ballerina bedoeld, zonder poot blijft er niets van over.” En dus werd er een creatieve oplossing bedacht. In het nieuwe ontwerp stond het pand iets naar achter, zodat de poot op eigen grond kwam te staan. Zo vormde het geen obstakel meer.

De Baljurk bezichtigen

Adres: Passage 19, 2511 AB Den Haag

Toon in google maps

Huisje van Sluijmer, Utrecht

Het Huisje van Sluijmer is een hypermodern gebouw van staal en glas, midden in het historische centrum van Utrecht.

Het huisje

Het huis staat op een stukje grond van maar drie bij vijf meter en is toch 117 vierkante meter groot. De kamers zijn verspreid over zeven verdiepingen en om te voorkomen dat je je een breuk loopt, zijn er twee keukens, twee badkamers en op drie verdiepingen toiletten. Helemaal bovenin zit de slaapkamer waar je door het glazen plafond de sterren kunt zien. Omdat het huis zo klein is, heeft de architect ook de meubels in het ontwerp meegenomen. Precies passend: een eettafel met stoelen in de keuken, een bed in de slaapkamer, een bureau in de werkkamer. Meer plek is er niet, dus alles ligt vast. Onder het huis zit werfkelder (van maar liefst 55 m2) waarin de woonkamer is gemaakt, daar kijk je door de glazen pui uit op de Drift.

Geliefd of niet?

Het heeft wel een tijd geduurd voordat het huis er stond. Toen in 1940 op deze hoek een huis werd afgebroken, mocht er tientallen jaren niet gebouwd worden omdat de gemeente plannen had. Toen die uiteindelijk niet doorgingen, kwam het architectenbureau Sluijmer en Van Leeuwen met een plan: het wilde op het kleine stukje grond een modern huis bouwen. Omwonenden waren niet meteen enthousiast: een een huis van staal en glas in deze mooie straat met historische huizen? En zo ontstond een jarenlange juridische strijd. Lang verhaal kort, in 2002 gaf de Raad van State toestemming om het moderne pand neer te zetten. Overigens kreeg het huis later wel waardering:  in 2003 ontving architectenbureau de AD/UN Publieksprijs.

Huisje van Sluijmer bezichtigen

Adres: Drift 0, 3512 BS Utrecht

toon in google maps

Het gebouw is alleen van buiten te bezichtigen.

Bibliotheek TU Delft

De TU-bibliotheek is vooral leuk om te bezoeken op zonnige dagen, want dan kun je er met een kleedje bovenop liggen! Het grasveld voor de bibliotheek loopt namelijk langzaam over in het dak van het gebouw.

Gebouw bibliotheek TU

In het midden zie je een enorme kegel. Die staat symbool voor techniek, en pint als een soort punaise landschap en bibliotheek aan elkaar vast. Maar neem ook binnen een kijkje, daar zie je een gigantische boekenkast die loopt van de begane grond tot aan het plafond. Het bibliotheekgebouw werd ontworpen door de inmiddels beroemde Francine Houben van Mecanoo Architecten. Het staat pal achter een iconisch pand, de zogeheten ‘Kikker’. Dat is een brutalistisch gebouw wat vooral betekent dat je veel beton ziet. En juist daarom werd de bibliotheek groen. “De kikker had gras nodig”, aldus Houben die het gebouw in 1998 voltooide.

Bibliotheek TU Delft bezoeken

Adres: Prometheusplein 1, 2628 ZC Delft

website bibliotheek tu

Je kunt de universiteitsbibliotheek vrij bezoeken, ook als je geen student bent.

Bekijk ook:

Russisch paleisje, Amersfoort

Dit Russische paleisje hebben we te danken aan de beroemde architect Piet Blom.  Zijn Russische sprookje staat midden in een Amersfoortse woonwijk.

Ontwerp Russisch paleisje

Piet Blom ken je misschien van de kubuswoningen in Rotterdam. Blom ontwerpt de unieke woning in Amersfoort voor een Russische pianiste. Hij kent haar man goed en gaat samen met het stel naar een café. Zodra zij er piano begint te spelen, raakt de architect zo enthousiast dat hij spontaan op een servetje het ontwerp van hun toekomstige woning schetst: een houten gebouw met een druk gevelpatroon (vergelijkbaar met beschilderde Chinese kamerschermen) en groene, blauwe kozijnen. Bovenop komen karakteristieke Russische uientorens. Maar niet te poenig allemaal, want het huis moet de armoede uitstralen van de geboorteplaats van de pianiste, Irkoetsk in Siberië. Daarom krijgt het (overigens dure) hout een laag van gewone groene beits. In 1994 is de woning klaar. De splitlevel woning herbergt een complete concertzaal en in het aparte poortgebouw zit een lesruimte en een duiventil.

Het Russische buitenbeentje staat in Zielhorst, een wijk die in de jaren 80 een mix van hedendaagse Nederlandse architectuur moet worden. Dat houdt in dat mensen vrij zijn om er een woning te laten bouwen, als het maar geen ‘standaardhuis’ is. Dat kun je aan Piet Blom wel overlaten…

Russisch paleisje bezichtigen

Adres: Haussmannstraat 22, 3822 ED Amersfoort

toon in google Maps

Het gebouw is alleen van buiten te bezichtigen.

De Unie, Rotterdam

Ok, het gebouw aan de Mauritsweg is een replica. Maar wel een goede. Je zou zo denken dat dit Café de Unie het origineel uit 1925 is, maar dat gebouw werd tijdens de oorlog verwoest. In het opvallende gebouw zit nu een café.

Architectuur De Unie

Het gebouw uit 1925 werd ontworpen door de architect J.J.P. Oud. Hij koos voor de primaire kleuren, strakke letters en vormen van De Stijl. Hij had een paar jaar daarvoor gebroken met deze kunstenaarsgroep, maar kennelijk had hij het gedachtegoed nog niet verlaten. De gevel wordt vaak vergeleken met de asymmetrische composities van Mondriaan. De Rotterdammers verafschuwden het gebouw; het paste totaal niet bij de klassieke buurpanden. Critici hadden er ook al geen goed woord voor over:  ‘De niet te beschrijven kleuren bezorgen het oog lichamelijke pijn,’ schreef architect en criticus Periscopius (een pseudoniem). Stijl-voorman Theo van Doesburg bestempelde het als ‘decoratieve gevelarchitectuur’. Oud had gekozen voor een opvallende gevel om klanten te trekken, maar na een jaar moest het café al sluiten. Een autodealer trok in het pand en liet de gevel in grijstinten overschilderen. Bij de opening lieten Rotterdammers een bloemstuk bezorgen als dank voor deze verfraaiing.

De replica

In 1940 werd het gebouw vernietigd door het bombardement op Rotterdam en dat leek het einde voor het gebouw. Maar tijden veranderen. Jaren later werd de architect Oud als pionier van het moderne bouwen internationaal (wel) gewaardeerd. Net als de kunstgroep De Stijl. En zo werd café De Unie opeens een icoon van de moderne architectuur. Wonder boven wonder werd De Unie in 1986 weer herbouwd. De architect Carel Weeber maakte de replica van De Unie. Het kwam niet op de oorspronkelijke plek te staan, maar iets verderop aan de Mauritsweg. Het geplaagde gebouw is het enige stukje Rotterdam dat verwoest werd in de oorlog en daarna herbouwd.

De Unie bezichtigen

Adres: Mauritsweg 34-35, 3014 GS Rotterdam

toon in google maps

Kubuswoningen, Rotterdam

De opvallende, kleurrijke kubuswoningen uit 1984 worden nog steeds bewoond. En er is een leuke museumwoning die je kunt bezoeken, de Kijk-Kubus.

Architectuur kubuswoningen

De gemeente wil dat de woningen een speelse bouwstijl krijgen, omdat de stad op dat moment al zoveel zakelijke architectuur heeft. En daarom gaat de opdracht naar Piet Blom die eerder de kubuswoningen in Helmond neerzette. Zijn ideaal is om een soort dorp in de stad te maken. Hij ziet elke kubus als een boom en alle kubussen samen als bos, waardoor dit stukje unieke Rotterdam wel het Blaakse Bos wordt genoemd. Ook de Blaaktoren is van zijn hand en ook hier kiest Blom voor een bijzondere vorm; het gebouw staat nu bekend als Het Potlood.

Maar hoe zit de kubuswoning nu precies in elkaar? Om te beginnen: het is letterlijk een kubus, maar dan 45 graden gedraaid. De woning zelf is van hout, maar rust met één punt op een betonnen paal; daar vind je de ingang. Eenmaal binnen valt op dat kubus eigenlijk best groot is, zo’n 100m2. Wel zijn er maar een paar verticale wanden, de rest loopt schuin dus als je hier woont moet je wel creatief zijn en niet te precies… De ramen worden bijvoorbeeld gereinigd door te wachten op een stortbui (of door een tuinslang naar buiten te gooien zoals sommige bewoners doen) en het schilderwerk doe je ook niet even zelf.

Kubuswoningen bezoeken

Adres: Overblaak 70, 3011 MH Rotterdam

website kubuswoning

Info in de Kijk-Kubus

Beeldschermen en maquettes in de woning informeren je over de architect Piet Blom, de architectuur en de omgeving.

Bibliotheek Rotterdam

Tja, maar weinig mensen vinden het mooi en tóch heeft het iets: de Rotterdamse bibliotheek uit 1983. Het pand heeft talloze bijnamen, van Gasfabriek, IJstaart tot Stofzuiger. 

Gebouw bibliotheek Rotterdam

Vanwege de stalen buizen langs de gevel wordt vaak het gebouw vaak vergeleken met het Centre Pompidou in Parijs. Het beroemde architectenbureau Van den Broek en Bakema ontwierp het moderne pand. Het zit vol leuke details, zoals de entree met de vele lampen en het levensgrote schaakspel. Op de vijfde verdieping is de Rotterdamse skyline afgebeeld op het raam, met daaronder de tekst: ‘Als dit Narvik was, zou ik beter kijken’. Met deze verwijzing naar het gedicht ‘Bij Loosdrecht’ van K. Schippers roept het op om naar het bekende te kijken alsof het iets nieuws is.

Bibliotheek Rotterdam bezoeken

Adres: Hoogstraat 110, 3011 PV Rotterdam

website bibliotheek rotterdam

Vanaf 2025 wordt de bibliotheek grondig verbouwd. Dan vind je de bibliotheek tijdelijk op een andere locatie.

Bekijk ook

Evoluon, Eindhoven

Alsof ‘ie net is geland… Het futuristische Evoluon is het bekendste gebouw van Eindhoven. Philips schonk het aan de stad ter ere van het 75-jarig bestaan van het bedrijf.

Gebouw Evoluon

Nadat Philips op de wereldtentoonstelling in Brussel indruk maakt met zijn paviljoen, wil Frits Philips een permanente expositieruimte. Tijdens een etentje met zijn rechterhand Louis Kalff komt deze ambitie weer ter sprake en het verhaal gaat dat Kalff vervolgens drie markante gebouwen tekent, waaronder de futuristisch ogende vliegende schotel. Eerder bedacht de grafisch vormgever bijvoorbeeld al het beroemde logo van Philips, maar ook het eerste botenhuis van Nederland (omdat hij zelf roeide). Bij het Evoluon wordt architect Leo de Bever betrokken en in 1966  staat de enorme betonnen koepel op zijn v-vormige poten.

Futurelab Evoluon

Het Evoluon is echt bedoeld als uithangbord van technische vooruitgang, en natuurlijk vooral die van Philips. Tot 1989 zit er een technologiemuseum in. Dit is een buitengewoon succes, vooral omdat bezoekers zelf aan de knoppen mogen zitten. Spelenderwijs krijgen ze uitleg over de telefoon, satellieten, televisie en tal van andere moderne producten. Maar later komen er meer van dit soort musea en lopen de bezoekersaantallen terug. Nu is het Evoluon in gebruik als congrescentrum. En sinds 2022 kun je ook weer naar exposities toe.

Evoluon bezoeken

Adres: Noord Brabantlaan 1A, 5652 LA Eindhoven

website evoluon

Het Evoluon is in gebruik als congrescentrum, maar het bijzondere gebouw is ook open voor publiek. Er worden tentoonstellingen en evenementen georganiseerd.

Euromast, Rotterdam

De Euromast werd in 1960 gebouwd en meteen het hoogste bouwwerk van Rotterdam. De toren werd speciaal neergezet voor de Floriade, de internationale bloemenexpo. De Euromast is nog steeds de hoogste uitkijktoren van Nederland.

Ontwerp Euromast

‘Een uitzichttoren is absoluut noodzakelijk’, aldus de organisatoren van de Floriade in 1960. Natuurlijk als letterlijk hoogtepunt voor de internationale bloemententoonstelling, maar ook als blijvende publiekstrekker. De Euromast werd ontworpen door Huig Maaskant die je misschien kent van de Pier in Scheveningen of het Rotterdamse Groothandelsgebouw. De architect zag de Euromast als de bekroning van de Rotterdamse haven en maakte daarom verschillende verwijzingen naar de scheepvaart. Zoals de vlaggenmast bovenop de toren en het kraaiennest dat naar zee wijst. Dit ‘betonnen nest’ hangt op precies 100 meter hoogte, want zo had Maaskant onderzocht: “dat is de grens waarbij men nog contact heeft met de grond, mensen en auto’s nog herkent en zich nog in de omgeving opgenomen voelt, men zit dan ’s avonds nog tussen de lichtjes, maar daarboven gaat men erover heen kijken, in de eindeloze verte.”  

De fundering van de toren bestaat uit een blok beton van bijna 2 miljoen kilogram. Deze stevige constructie bleek goed van pas te komen toen in 1968 de nieuw geopende Medische Faculteit met 114 meter de Euromast voorbijstreefde. Slechts 2 jaar later werd namelijk simpelweg een toren bovenop de Euromast geplaatst waardoor de Rotterdamse trots met 185 meter weer de hoogste was. Daar ging de zorgvuldig uitgedachte 100 meter van Maaskant…

De naam

En waarom is het eigenlijk Euromast en niet Eurotoren? Was het vroeger misschien een zendmast of had het een andere functie? Maar nee, dit is een slimmigheidje. De term mast verwijst namelijk naar de scheepvaart en nog belangrijker: de term doet het internationaal goed. Niet alleen Nederlanders weten namelijk wat een mast is, ook Engelsen, Duitsers en Scandinaviërs. Het lijkt op het Pools (maszt), Frans (mât), Spaans (mastil ) en het heeft zelfs wat weg van het Russische matsjta en het Japanse masuto. Handig voor de internationale publiekstrekker die de Euromast moest worden, en nog steeds is.

Euromast bezoeken

Adres: Parkhaven 20, 3016 GM Rotterdam

website euromast

Je kunt een ticket kopen voor het uitkijkplatform en de Euroscoop, maar er is ook een restaurant en er zijn zelfs twee hotelsuites, ingericht door Jan des Bouvrie. En voor de durfals, je kunt van de Euromast abseilen of tokkelen. 

Groothandelsgebouw, Rotterdam

Het gigantische Groothandelsgebouw uit 1953 werd het symbool van de wederopbouw van Rotterdam. De architecten namen The Merchandise Market in Chicago als voorbeeld.

Wederopbouwarchitectuur

Omdat veel kantoorruimte door het bombardement op Rotterdam verloren was gegaan, was het idee een bedrijfsverzamelpand te maken. De architecten Willem van Tijen en Hugh Maaskant ontwierpen het gebouw. Hun inspiratie kwam van een studiereis naar Amerika. Daar zagen zij namelijk het grootste handelsgebouw ter wereld, The Merchandise Market in Chicago. Kenmerkend is het zakelijke, repeterende gebruik van slechts glas en beton. Op 3 juni 1953 opende Koningin Juliana het Groothandelsgebouw. Het was het grootste handelsgebouw van Nederland. Het vloeroppervlak van zo’n 127.000 vierkante meter is nog steeds ruim twee keer zo veel als De Delftse Poort aan de de overkant. Het immense pand werd het symbool van de wederopbouw van de stad. Zo moest het ‘nieuwe’ Rotterdam eruit komen te zien.

Delftse Poort (rechts)

In het gebouw

In het bedrijfsverzamelgebouw zaten kantoren, magazijnen en -op de begane grond- winkels. Absoluut uniek was de autoweg. Er lag namelijk ook ín het gebouw een 1,5 kilometer lange weg om goederen af te leveren. Verder trok tijdens de bouw café Engels in het pand. In 1961 werd bioscoop Kriterion in de dakopbouw gevestigd, destijds de hoogste bioscoop van Nederland. Deze sloot in de jaren 90 zijn deuren. Het idee achter de bioscoop was dat studenten die door de oorlog hun studie niet konden afmaken hier wat extra geld konden verdienen.

Groothandelsgebouw bezichtigen

Adres: Stationsplein 45, 3013 AK Rotterdam

website groothandelsgebouw

Het Groothandelsgebouw is alleen van buiten te bezichtigen.

Buitenplaats De Tempel, Rotterdam

Eeuwenoude lanen, sierlijke bruggetjes en natuurlijk het statige neoclassicistische landhuis. Buitenplaats De Tempel is niet groot, maar biedt genoeg leuks voor een bezoek. En het is nog niet ontdekt door de massa.

De buitenplaats die je nu ziet, ontstond aan het begin van de 18e eeuw uit een middeleeuwse hofstede. De burgemeester van Rotterdam woonde destijds op dit mooie plekje aan de Schie. Waar komt de naam de Tempel dan vandaan? Die verwijst waarschijnlijk naar het middeleeuwse tempelen. Een ‘tempel’ was een voorwerp dat gebruikt werd om een sluis geopend te houden (in dit geval de Schie), zodat water kon worden doorgelaten.

Op de foto hierboven vallen meteen de drie liggende beelden op, ook wel bekend als Lot en zijn dochters. Zij stellen heel toepasselijk stroomgoden (riviergoden) voor. En je komt nog veel meer beelden en ander moois tegen tijdens je wandeling. Zo loop je langs de theekoepel die de toenmalige eigenaresse in 1898 liet overkomen uit China (spiek even door het raam voor de Chinese beschilderingen). En de oudste eik van Rotterdam zou hier te vinden zijn – geplant rond 1840 – met inmiddels een omtrek van maar liefst vijf meter.

Buitenplaats De Tempel bezoeken

Delftweg 182-186, 3046 NC Rotterdam

Toon in google maps

Het gebouw is niet van binnen te bezichtigen. Je kunt wel een leuke wandeling maken over Buitenplaats De Tempel.

Kunstmuseum, Den Haag

De beroemde architect Berlage zag het Kunstmuseum (voorheen Gemeentemuseum) in Den Haag als zijn meesterwerk. En velen met hem.

Gebouw Kunstmuseum

Voor het ontwerp van het museum werkt Berlage nauw samen met directeur Enno van Gelder. Zij vinden allebei dat het gebouw uitnodigend moet worden, niet gericht op de elite maar voor iedereen. Bezoekers moeten in alle rust van de kunst kunnen genieten en dat idee is geweldig doorgevoerd. Om te beginnen heeft het museum een lange glazen pergola naar de entree, zodat bezoekers de drukte letterlijk achter zich laten en zich helemaal kunnen onderdompelen in de kunst. De zalen zijn niet te groot en verschillen in formaat wat museummoeheid moet voorkomen. En de deuren van de zalen zitten niet recht tegenover elkaar om bezoekers niet op te jagen door te gaan. En om ze echt te laten verdwalen in de kunst, heeft het gebouw geen duidelijke plattegrond.

Het hoogtepunt van het gebouw is de monumentale hal. Met de moderne, felle kleuren rood, geel en groen die sterk afsteken tegen de witte muren. In elke zaal schijnt natuurlijk daglicht, voor die tijd heel innovatief. Dankzij de glazen vensters met lamellen in het dak is de lichtinval goed te regelen. Ook is er een lunchroom, tegenwoordig normaal, maar de gemeente zag het destijds als ‘ongewenste frivoliteit’. Maar de heren vonden toch dat dit rustpunt er moest komen. Het museum werd in 1935 geopend. Helaas heeft Berlage zelf het eindresultaat nooit gezien; hij overleed een jaar voor de oplevering. Zijn schoonzoon Emil Strasser, met wie hij de bouw begeleidde, maakte het gebouw af.

Berlages meesterwerk

Het museum lijkt een willekeurig geheel, maar Berlage heeft alles tot in de puntjes op elkaar afgestemd. Hij vond symmetrie en verhoudingen juist heel belangrijk. In het hele gebouw komt bijvoorbeeld dezelfde maateenheid van 11 centimeter terug. Zoals in de kenmerkende gele baksteen die Berlage voor dit gebouw liet maken. Het gebouw rust overigens stiekem op een betonskelet wat speels gemetselde bakstenen mogelijk maakt. Ook heeft het gebouw  ritmisch verspringende gevels en daken. Hieraan zie je dat de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright een grote inspiratiebron is. De vormen van de gevels zijn bepaald door de inrichting van het museum, want het gaat natuurlijk om wat er binnen te beleven valt.

Kunstmuseum bezoeken

Adres: Stadhouderslaan 41, 2517 HV Den Haag

website kunstmuseum

Bekijk ook

Huis Sonneveld, Rotterdam

De witte, strakke villa uit 1933 werd destijds gezien als hypermodern. En sommige handige vindingen van Huis Sonneveld zou je nog steeds best in je woning willen hebben. Het huis is gebouwd voor het gezin van Albertus Sonneveld, directielid van de Van Nelle Fabriek. Het is nu een geweldige museumwoning die je kunt bezoeken met een leuke audiotour.

Architectuur Huis Sonneveld

Meneer Sonneveld laat het ontwerp van de woning maken door het architectenbureau Brinkman & Van der Vlugt. Geen gekke keuze, want zij waren net klaar met de zeer geslaagde Van Nelle Fabriek waar Sonneveld directeur van de tabaksafdeling was. Geïnspireerd door de moderne fabriek wil hij een woning in dezelfde stijl. En die stijl is het Nieuwe Bouwen waarbij het draait om het gebruik van moderne materialen als beton en staal en vooral om de behoeften van de bewoners. Zij moeten veel ruimte, frisse lucht en zonlicht krijgen. De woning heeft dan ook grote ramen met uitzicht op de tuin. Brinkman & Van der Vlugt ontwerpen overigens ook de inrichting waarbij alles  tot in het kleinste detail op elkaar wordt afgestemd. Op de ontwerptekeningen zijn zelfs de schilderijen op de wand al ingetekend.

Het meeste meubilair kwam van Gispen die net – niet geheel toevallig – ook het hoofdkantoor van de fabriek had ingericht. Veel originele Gispen meubels zijn nog te bewonderen in Huis Sonneveld, zoals de bekende fauteuils, tafels en lampen. Maar ook speciaal voor het huis ontworpen meubilair, zoals de eettafel met ingebouwd elektrisch belsysteem. De woning barst sowieso van de – voor die tijd – moderne snufjes. Het heeft een intercomsysteem, een verwarmd handdoekenrek in de badkamer, een lift om afgeleverde goederen naar boven te transporteren (nu ook best een luxe), en nog een kleiner liftje om hout uit de kelder naar boven te halen voor de open haard. Helemaal geweldig is de multifunctionele bank –  een ontwerp van Leendert van der Vlugt zelf –  die ook dient als kast, boekenplank én geluidsinstallatie. De installatie staat in verbinding met de andere kamers waardoor je overal naar de muziek kunt luisteren; streaming avant la lettre;-)

Huis Sonneveld bezoeken

Adres: Jongkindstraat 12, 3015 CG Rotterdam

website huis sonneveld

Audiotour

Bij je bezoek aan Huis Sonneveld kun je een gratis audiotour volgen. Je hoort en ervaart hoe modern de familie Sonneveld in hun tijd woonde. Er is ook een speciale audiotour voor kinderen beschikbaar.

Huis Van Ravesteyn, Utrecht

Hij heeft de twijfelachtige eer om de meest gesloopte architect van Nederland te zijn. Maar het woonhuis dat Sybold van Ravesteyn voor zichzelf maakte, is gelukkig nog te bewonderen. Je ziet goed aan zijn huis dat hij spoorwegarchitect was. Je kunt het museumhuis bezoeken met een leuke audiotour, en er zelfs overnachten.

Achtergrond

De gebouwen van de architect werden overigens niet gesloopt omdat ze lelijk of slecht gebouwd waren. Hij had gewoon de pech om vooral praktische gebouwen te ontwerpen die na verloop van tijd gewoon niet meer zo praktisch waren. Zoals de vele stations die hij voor de spoorwegen ontwierp. Een uitzonderlijk gebouw dat wel bewaard is gebleven, is de Inktpot. Voor dit grootste bakstenen gebouw van Nederland maakte Van Ravesteyn de constructie (hij was oorspronkelijk ingenieur). Ook dierentuin Blijdorp in Rotterdam heeft – welverdiend – de tand des tijds doorstaan.

Architectuur Huis Van Ravesteyn

Aan de buitenkant doet Huis Van Ravesteyn uit 1932 wel een beetje denken aan een charmant stationnetje van die tijd. De architect wilde geen standaardhuis en werd met zijn ontwerp zowel geliefd als verguisd. Oorspronkelijk was de architect namelijk aanhanger van Het Nieuwe Bouwen, dus moderne gebouwen van beton, staal en glas. Maar ook: recht, strak en zonder tierelantijntjes. En dit laatste liet Van Ravesteyn duidelijk los… Geïnspireerd door een reis naar Italië werd hij namelijk liefhebber van krulligere lijnen, ronde ramen en – helemaal illustratief- vreselijk kitscherig porselein. Bij het publiek maakte dit alles hem geliefd, maar veel modernistische architecten moesten niets hebben van deze vrije, speelse bouwstijl.


Dat Sybold van Ravesteyn spoorwegarchitect was, zie je duidelijk terug aan de inrichting van de woning. Zo zit al het meubilair vast aan de muren – net als in de trein – heeft het bureau opstaande randjes zodat je pennen er niet vanaf vallen en gaat de wc-deur naar binnen open (en past maar net). De plinten, kozijnen en de trapleuning zijn zelfs gemaakt in de werkplaats van de spoorwegen. En de leuke, gele bakstenen hebben we ook te danken aan de NS. De woonkamer is een combinatie van studeerkamer, eethoek en zithoek. Zo’n grote, open ruimte was revolutionair in die tijd. En doet denken aan het huis van zijn goede vriend Gerrit Rietveld dat in dezelfde straat staat, het Rietveld Schröderhuis. Overigens is bijna alles in Huis Van Ravesteyn nog origineel, van het servies tot de passer waarmee hij zijn gebouwen ontwierp. De architect wist namelijk al vrij snel dat hij zijn woning wilde achterlaten als museum.

Huis Van Ravesteyn bezoeken

Adres: Prins Hendriklaan 112, 3584 ES Utrecht

website van ravesteyn

Audiotour

Je kunt tijdens je bezoek de audiotour volgen waarin je alle ins & outs te horen krijgt over de woning. Ook is het huis enkele weken per jaar te huur als Monument en bed.

Bacinol 2, Delft

Dit stoere gebouw uit 1932 is nu een culturele en culinaire hotspot: Bacinol 2. De naam Bacinol dankt het gebouw aan geheime experimenten tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Ontwerp Bacinol 2

Dit was het fabrieks- en kantoorgebouw van de Koninklijke Fabriek F.W. Braat. Vooral bekend door zijn stalen kozijnen. Bacinol 2 werd ontworpen door Jan de Bie Leuveling Tjeenk, in de stijl van het Nieuwe Bouwen. Het bestaat uit gewapend beton, gele bakstenen en -uiteraard- stalen vensters van Braat zelf. Dit visitekaartje van het bedrijf wilde de architect duidelijk laten terugkomen. Er is zelfs geen enkel stukje hout toegepast in het gebouw. In het trappenhuis zit een stalen lift met een zeldzame (en nu verboden) open ombouw. Maar de echte blikvanger is het gigantische glas-in-lood raam dat over de volle hoogte is aangebracht. Het glas-in-lood raam werd ontworpen door de Hongaarse kunstenaar Vilmos Huszár. Hij is het meest onbekende lid van kunststroming De Stijl. Sterker nog, hij was een van de oprichters en werkte dus nauw samen met onder andere Piet Mondriaan en Theo van Doesburg. Maar niet lang na de oprichting maakte de kunstenaar zich los van De Stijl en ging zijn eigen weg.

De naam Bacinol

Bacinol 2 suggereert een Bacinol 1. Dat klopt, maar dat gebouw (dat hoorde bij Koninklijke Gist- en Spiritusfabriek) moest in 2009 wijken voor de spoortunnel van het nieuwe station Delft. De naam Bacinol dankt het gebouw overigens aan geheime experimenten tijdens de Tweede Wereldoorlog. In het gebouw deden ze proeven met -toen net uitgevonden- penicilline. Ze wilden niet dat de Duitsers gebruik konden maken van het medicijn, dus produceerden ze onder de codenaam Bacinol.

Bacinol 2 bezoeken

Adres: Hooikade 13 2627 AB Delft

website bacinol 2

Het restaurant Huszár organiseert op Open Monumentendag vaak rondleidingen door het gebouw. Leuk weetje: het restaurant is vernoemd naar de kunstenaar van het glas-in-lood werk. Leuke bijkomstigheid was dat de grootvader van het familiebedrijf vroeger huzaar (soldaat te paard) bleek te zijn. Zijn megafoto is verwerkt in de glazen wand in het café.

LocHal, Tilburg

De stoere, voormalige werkplaats voor locomotieven onderging een complete metamorfose en werd uitgeroepen tot beste gebouw ter wereld. Er worden regelmatig leuke rondleidingen gegeven door het pand.

Over het gebouw

Met boeken uitlenen alleen red je het tegenwoordig niet meer. Als er één bibliotheek is die dat heeft begrepen, is het die in Tilburg.  De voormalige fabriekshal uit 1932 huist naast boeken, werkplekken, podia en labs. Zo doen de torenhoge trappen tevens dienst als tribune. Het gebouw van glas en staal heeft nog steeds het industriële karakter van weleer. De oorspronkelijke vloer – met smeerputten en rails – is bijvoorbeeld behouden. En veel materialen zijn hergebruikt. Zo zie je plantenbakken gemaakt van houten wagons en tafels die steunen op afgeschreven boeken. Voor de gigantische ruimte zijn beweegbare wanden van textiel gemaakt; kunstwerken op zich. Het gebouw won tal van prijzen. Zo werd het in 2019 uitgeroepen tot beste gebouw ter wereld, en won het in Nederland de publieksprijs.

LocHal bezoeken

Adres: Burgemeester Brokxlaan 1000, 5041 SG Tilburg

Website lochal

Rondleiding

Je kunt een leuke rondleiding met gids door LocHal volgen. Dit stoere, industriële gebouw heeft een rijk verleden. De verhalen van oud-NS-medewerkers, die de bibliotheek heeft verzameld, brengen de historie tot leven tijdens de rondleidingen.

Raadhuis van Hilversum

Nederland barst van de mooie, historische stadhuizen, maar heeft ook moderne hoogstandjes. En dan heb je het al snel over het raadhuis van Hilversum. Je kunt een rondleiding volgen door het mooie rijksmonument.

Over het raadhuis

Het raadhuis uit 1931 is het beste en beroemdste werk van Dudok. Het wordt gezien als één van de hoogtepunten van de moderne architectuur in Nederland en kreeg ook al snel in het buitenland erkenning. Vooral de strakke gevels en het kleurgebruik vallen op. De architect ontwierp ook het interieur en koos zelfs de lettertypen uit die gebruikt worden in het gebouw.

Raadhuis Hilversum bezoeken

Adres: Dudokpark 1, 1217 JE Hilversum

Website raadhuis

Rondleiding

Je kunt een rondleiding volgen door het raadhuis waarbij de gids je meeneemt langs de grotendeels nog authentieke ruimtes. Tijdens de rondleiding beklim je, bij droog weer, ook de de 47 hoge toren. Bij helder weer heb je er prachtig uitzicht.

Van Nelle Fabriek, Rotterdam

Bij op de oplevering was de Van Nelle Fabriek de modernste fabriek van Nederland.  Dankzij de gigantische glasgevel wordt ‘ie ook wel Het Glazen Paleis genoemd. Het is het belangrijkste industriële monument van ons land en staat op de Werelderfgoedlijst. Je kunt een rondleiding volgen in de unieke fabriek.

Architecten Brinkman & Van der Vlugt

De familie Van Nelle was allang niet meer in beeld toen deze fabriek voor koffie, thee en tabak in 1931 werd neergezet. Inmiddels was Cees van der Leeuw directeur en hij drukte een flinke stempel op het ontwerp van de fabriek. Hij was dan ook geen doorsnee directeur. Van der Leeuw interesseerde zich namelijk voor spiritualiteit (theosofisme) en kunst en was liever kunstschilder geworden. Ook had hij oog voor talent. Voor de fabriek nam hij architect Michiel Brinkman in de arm. Brinkman had de eerste schetsen al klaar toen hij plotseling overleed in 1925. Zijn zoon, Jan, stopte met zijn studie aan de Technische Hogeschool Delft en nam het werk van zijn vader over. Maar Van Der Leeuw wilde ook een ervaren architect en haalde Leendert van der Vlugt erbij. En zo ontstond Brinkman & Van der Vlugt.

Gebouw Van Nelle Fabriek

Het gebouw is ontworpen in de stijl van het functionalisme. Belangrijkste uitgangspunt: vorm volgt functie. Dus eerst werd -werkelijk tot in detail- het productieproces in kaart gebracht. Pas daarna werd bekeken hoe het gebouw het beste vormgegeven kon worden. Natuurlijk volgens de andere belangrijke principes: licht, lucht en ruimte. Zo kreeg het gebouw een stalen pui met veel glas (gemaakt door F.W. Braat, zie het artikel over Bacinol 2). Het wordt dan ook wel het ‘Glazen Paleis’ genoemd.

Het pand bestond uit drie aaneengeschakelde fabrieken voor koffie, thee en tabak. Elke verdieping was bedoeld voor één stap uit het verwerkingsproces: zeven voor tabak, vijf voor koffie en drie voor thee. De karakteristieke bruggen verbonden de fabriek met de pakhuizen. De  bruggen waren overigens niet bedoeld voor mensen, maar om producten via een rails droog over te brengen. Bovenop de fabriek kwam een theehuis om bezoekers te ontvangen. Dat bedacht Van der Leeuw toen hij tijdens de bouw het mooie uitzicht opmerkte. De directie kreeg een apart kantoor. Halfrond, in tegenstelling tot de rest van het gebouw. Het management kon zo precies zien wat er op het terrein gebeurde. Gispen mocht de directievleugel inrichten.

Inrichting fabriek

Je ziet door het hele gebouw ‘paddenstoelkolommen’ van gewapend beton. Die kolommen zorgden ervoor dat de gevel niet dragend was (en dus uit glas kon bestaan) en dat er geen balken nodig waren. Licht en ruimte dus. Verder had elke kolom bevestigingsrails, zodat je makkelijk iets kon ophangen. Uniformiteit en standaardisatie stonden ook hoog aangeschreven.

Niet alleen had Cees van der Leeuw oog voor talent, maar ook voor zijn medewerkers. Hij bracht extra ideeën in voor een lichte en ruime omgeving. Zo wilde hij in de glazen wanden geen horizontale spijlen op ooghoogte, want die zouden het uitzicht maar belemmeren en mensen een opgesloten gevoel geven. Ook zorgde hij voor grote sanitaire ruimtes in de fabriek. De arbeiders hadden vaak slechte woonomstandigheden en konden zich hier wassen voor het werk. Dit was overigens niet alleen belangrijk voor het welzijn van zijn medewerkers. Hygiëne was noodzakelijk voor de productie.

Verder opvallend: er waren iets meer vrouwen dan mannen in dienst en om afleiding te voorkomen, waren er aparte werkvloeren én trappen voor mannen en vrouwen. De trappenhuizen in de Van Nelle Fabriek zijn opvallend mooi. Het beroemde Rotterdamse bedrijf Gispen ontwierp het chroomwerk, zoals de de trapleuningen.

Van Nelle Fabriek bezoeken

Adres: Van Nelleweg 1, 3044 BC Rotterdam

rondleiding van nelle fabriek

Rondleiding

Je komt alles te weten over deze unieke fabriek via de rondleiding met een gids van UrbanGuides.

Boijmans Van Beuningen, Rotterdam

Het Museumpark barst van de moderne architectuur. Behalve het museum Boijmans Van Beuningen, die bouwstijl is juist traditioneel en ambachtelijk, naar Scandinavisch voorbeeld.

Gebouw Boijmans Van Beuningen

In 1928 ontwerpt stadsarchitect Ad van der Steur het gebouw. Zijn idee: geen overvolle wanden en slecht licht (zoals in het Schielandshuis waar de collectie eerst hing). En intieme ruimtes, omdat de kunst ook uit kleine ruimtes komt aangezien het vooral schenkingen van particulieren zijn. Als het gebouw in 1935 opent, wordt het meteen overladen met kritiek van andere architecten. In die periode is namelijk Het Nieuwe Bouwen in de mode: betonnen, lichte en zakelijke gebouwen zonder versieringen (pikant detail: pal tegenover het museum staan dan al tal van villa’s in die stijl). Terwijl Van de Steur kiest voor een  traditionalistisch gebouw – geïnspireerd op Scandinavische architectuur – met bakstenen en zandstenen gevels. En een toren naar voorbeeld van het stadhuis van Stockholm, die alleen voor de sier wordt toegevoegd… een afschuwelijk uitgangspunt volgens de functionalisten (ter verzachting: van binnen kreeg het bergruimte).

De naam van het museum

Het begint allemaal met Boijmans, deze jurist laat zijn kunstcollectie na aan de stad Rotterdam. Leuk weetje: hij wil zijn collectie eigenlijk aan Utrecht schenken, maar die wijst hem af. En dus komt de kunst in 1849 in het Rotterdamse Schielandshuis te hangen. Maar een paar jaar later breekt er brand uit en precies op dat moment is de sleutel van de kunstopslag onvindbaar… het museum raakt in één nacht bijna zijn hele collectie kwijt. Dankzij het verzekeringsgeld kan het museum door en omdat dit zo goed loopt, staat er nu dit mooie gebouw in het Museumpark. En het Boijmans wordt de jaren erna steeds verder uitgebreid. Niet in de laatste plaats dankzij Daniël George van Beuningen die in 1958 zijn kunst schenkt aan museum.

Boijmans Van Beuningen bezoeken

Adres: Museumpark 18, 3015 CX Rotterdam

website boijmans

Let op: het museum is momenteel gesloten vanwege renovatie. Maar het opent vanaf juni vijf weken lang voor een speciale kunsttoer Snakken naar Boijmans. En je kunt natuurlijk naar het gave Depot van Boijmans.

Bekijk ook

Botenhuis Laga, Delft

Delft heeft voor zo’n kleine stad behoorlijk veelzijdige architectuur en dat is vooral te danken aan een paar getalenteerde TU-studenten. Het botenhuis van Laga uit 1926 was het eerste gebouw in Nederland dat speciaal werd ontworpen voor roeiers.

Bouwstijl botenhuis

Het botenhuis werd ontworpen door oud-lid Louis Kalff en Johan Hanrath. Kalff maakte bijvoorbeeld ook het logo van Philips en het markante Evoluon, Hanrath ontwierp veel landhuizen. Het botenhuis maakten ze in de stijl van de Amsterdamse School. Het is het duidelijkste voorbeeld van de Amsterdamse Schoolstijl in Delft. De bouwstijl is onder andere te herkennen aan de plastische vorm en bijzondere metselwerk. Kijk bijvoorbeeld naar het trappenhuis in de vorm van een slakkenhuis en het metselwerk in Noors verband (toepasselijk want de vereniging is vernoemd naar de Noorse Godin van meren en rivieren). Alle decoraties zijn tot in de kleinste details doorgevoerd, zoals bij de vlaggenmasten. De clubkleuren rood en wit geven het pand een extra speels uiterlijk.

Speciaal ontwerp voor roeiers

Ook bijzonder: het botenhuis was het eerste gebouw in Nederland dat speciaal werd ontworpen voor roeiers. Daar werden de afmetingen dan ook op afgestemd. Zo is een verhoging gemaakt op het dakterras, zodat je de boordpalen rechtop kon zetten in het hok. En de diepte van de botenloods werd gebaseerd op een boot met acht roeiers en stuurman. In de loop der tijd is het gebouw wel wat veranderd. Vroeger was er nog een woning van de bootsman en liep er een sloot achter het gebouw. Dat is allemaal weg, maar in de jaren 90 kwam er ook wat bij: een nieuwe werkplaats voor bootherstel. Overigens is het botenhuis inmiddels te klein voor de ambities van Laga dus de roeiers willen graag verhuizen.

Botenhuis Laga bezichtigen

Adres: Nieuwelaan 53, 2611 RR Delft

toon in google maps

Het gebouw is alleen van buiten te bezichtigen.

Wereldmuseum, Amsterdam

De majestueuze hal van het Wereldmuseum maakt meteen indruk. In 2015 werd de hal vernieuwd met prachtig resultaat.

Lichthal Wereldmuseum

Je komt het museum binnen via een helwitte, beetje kille kelder. Dus des te groter het contrast als je daarna in de majestueuze Lichthal terechtkomt. De hal is 800 vierkante meter groot en wordt omringd door Escher-achtige galerijen en trappenhuizen. Door de mooie bogen heb je vanaf elke verdieping in het museum zicht op deze blikvanger. De Lichthal doet zijn naam eer aan door het gebogen glazen plafond. Het mooie gebouw maakt het museum dus in ieder geval al een bezoekje waard.

Wereldmuseum bezoeken

Adres: Linnaeusstraat 2, 1092 CK Amsterdam

website wereldmuseum amsterdam


Rietveld Schröderhuis, Utrecht

Het beroemde Rietveld Schröderhuis is een meesterwerk van Gerrit Rietveld voor de geheime liefde van de architect, Truus Schröder. Ze hadden allebei uitgesproken, slimme ideeën en dat zie je duidelijk terug in het huis. Je kunt een leuke audiotour volgen door het bijzondere huis dat het zelfs heeft gehaald tot de Werelderfgoedlijst.

Architectuur Rietveld Schröderhuis

Het Rietveld Schröderhuis uit 1924 is het eerste complete woonhuis dat de bekende architect ontwerpt. De woning wordt gezien als het architectonisch hoogtepunt van De Stijl waar Rietveld lid van is. Het motto van deze kunstenaarsgroep: goede kunst is recht en hoekig en heeft alleen primaire kleuren. En dit zie je dan ook duidelijk terug.

Het Rietveld Schröderhuis zit heel slim in elkaar en heeft de meest leuke, praktische oplossingen. De bovenverdieping bijvoorbeeld is één grote kamer (afgezien van de badkamer en het toilet) maar met een systeem van verschuifbare wanden kun je hier aparte kamers van maken. De brievenbus is van glas, waardoor je meteen ziet of er post ligt, en de keuken heeft een boodschappenluik naar buiten. En het mooiste gebaar van Rietveld: in de slaapkamer zie je een piepkleine lade voor het kammetje van Truus, zodat ze daar nooit meer naar hoeft te zoeken. Verder zullen je de grote ramen opvallen, die overigens volledig open kunnen want contact met buiten is erg belangrijk. Ook maakt Rietveld al het interieur zelf, dus je ziet bijvoorbeeld zijn beroemde rood-blauwe stoel en zigzagstoel.

Rietveld en Schröder

Mevrouw Schröder heeft overigens zelf  ook eigenzinnige ideeën die je terugziet in het ontwerp. Ze wil namelijk “leven en niet geleefd worden” en dit betekent sowieso een sobere woning. En ze wenst zoveel mogelijk op de eerste verdieping te wonen, want daar heeft ze een mooi uitzicht over het polderlandschap (dat er toen nog was, nu kijk je uit op een viaduct…). Bovendien voelt ze zich beter als ze “los van de grond komt”.

De verstandhouding tussen architect en opdrachtgeefster – net weduwe – blijft overigens niet zakelijk. Ze krijgen een relatie en op het moment dat Rietveld’s vrouw overlijdt, trekt hij bij Truus in en blijft er wonen tot zijn overlijden.

Rietveld Schröderhuis bezoeken

Adres: Prins Hendriklaan 50, 3583 EP Utrecht

website rietveld schroderhuis

Audiotour

Je kunt een leuke audiotour doen door het huis. Wel laten ze maar 12 bezoekers tegelijk naar binnen, dus reserveer (ruim) van tevoren. Tijdens je bezoek krijg je ook een demonstratie van de ingenieuze schuifbare wanden waardoor de woning steeds anders ingedeeld kan worden.

Bibliotheek Neude, Utrecht

Dankzij de imposante hal met prachtige bakstenen bogen lijkt het wel of je binnenkomt in een kathedraal. Het voormalige postkantoor uit 1924 werd omgetoverd tot bibliotheek. Je kunt een leuke rondleiding volgen door de bibliotheek.

Gebouw bibliotheek Neude

Het is moeilijk voor te stellen als je de huidige servicepunten ziet, maar vroeger moesten postkantoren grandeur uitstralen. En dat doet die van het Utrechtse postkantoor nog steeds, maar nu als bibliotheek. Er zijn bijna duizend boekenkasten en meer dan driehonderd studieplekken, en je vindt er ook een filmzaal, theater en eetbar.

Bij binnenkomst stap je meteen in de grandioze hal met zijn paraboolvormige bogen van gele baksteen. De architect, Joseph Crouwel, nam het Rotterdamse postkantoor als voorbeeld, koos voor een ontwerp in Amsterdamse Schoolstijl en maakte een Gesamtkunstwerk van het gebouw. Oftewel, je kijkt er je ogen uit. Vooral leuk zijn de details die verwijzen naar het postkantoor, zoals de stenen postduiven, maar ook de giraffehalzen met posthoorns die als boegbeelden van vikingschepen uit de wand komen. En niet te missen, de zwarte beelden in art-decostijl van Hendrik van den Eijnde. Deze mensfiguren stellen de werelddelen voor en symboliseren de gedachte dat post mensen en landen met elkaar verbindt (het beeld in het midden stelt Handel en Welvaart voor, maar dat is vooral gemaakt om aan een even aantal te komen). Overigens hebben de Utrechters de beelden – en de leeuwen bij de ingang – betaald, omdat het budget op was: crowdfunding avant la lettre.

Let in de toch al opvallende publiekshal ook op de gave klok, gemaakt door de Porceleyne Fles uit Delft. Maar niet alleen in de hal word je verrast door mooie kunst en leuke details. Loop ook zeker langs het ‘Testbeeld’ bij de roltrap, het ‘Alfabet’ in het trappenhuis en het ‘Boekenhuis’ op de kinderafdeling. Of lekker duurzaam, de fietsen om je mobiel mee op te laden op de mooie studiezolder.

Bibliotheek Neude bezoeken

Adres: Neude 11, 3512 AE Utrecht

website neude

Rondleiding

Je kunt een leuke rondleiding volgen door de bibliotheek. Je hoort dan alles over de bouwstijl en ziet de leukste details in het geweldige gebouw. 

Bekijk ook

Radio Kootwijk

Midden op de Veluwe schittert een enorme, grijze kolos. Alsof je in een sf-film bent beland. Het voormalige zendstation Radio Kootwijk is een van de meest spraakmakende gebouwen van Nederland. Het is alleen te bezoeken met gids, een aanrader!

Hoofdgebouw Radio Kootwijk

Vanaf deze locatie was sinds 1923 radiocontact met Nederlands-Indië. Bewust in the middle of nowhere omdat hier maar weinig storende invloeden op het zendverkeer waren. Architect Julius Luthmann maakte het spectaculaire, betonnen gebouw geïnspireerd door het Duits expressionisme en de Amsterdamse School. En zelfs bij zo’n gevaarte is het goed om op de details te letten. Vanaf de zijkant van het gebouw zie je namelijk dat de vorm is geïnspireerd op een Egyptische sfinx. Denk bijvoorbeeld aan de sfinx van Gizeh. En boven de entree tref je twee subtiele sculpturen. De Nederlandse en Aziatische vrouw met beiden hun handen achter hun oren verwijzen naar de functie van het gebouw. Aan de achterzijde van het pand verbeeldt de adelaar de vlucht van het geluid.

In de imposante zenderzaal stond vroeger de zendapparatuur. De metershoge ramen met zicht op de heidevelden zorgen weer voor een surrealistisch beeld. Dat dachten de makers van de Amerikaanse film Mindhunters waarschijnlijk ook, want zij kozen Radio Kootwijk in 2004 als filmset. Leuk om te weten: zij lieten het plafond aanpassen om de akoestiek te verbeteren; sindsdien wordt de zenderzaal regelmatig als (piano)concertzaal gebruikt. Vanaf het balkon heb je het mooiste zicht op de ruimte. En let ook hier weer op de details. De architect maakte namelijk bewust een foutje in de vloer…want “alleen God maakt geen fouten”, aldus Luthmann.

De opkomst van satellietverbindingen in jaren 70 betekende het begin van het einde van het zendstation. Eind 1998 ging Radio Kootwijk definitief uit te lucht. Overigens is het een geluk dat het gebouw er nog staat. De Duitsers hadden het eerder, aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, geprobeerd te slopen nadat ze het de jaren ervoor gebruikten voor de communicatie met hun onderzeeboten. Gelukkig was het Radio Kootwijk makkelijk bestand tegen de (212 meter hoge!) zendmast die ze erop lieten vallen, en kunnen we nu nog steeds van het monumentale pand genieten. Je kunt Radio Kootwijk bezoeken met een leuke rondleiding van Staatsbosbeheer. Je komt dan niet alleen in het hoofdgebouw, maar ook in de mooie watertoren, het pomphuisje en je ziet het vervallen voormalige pension, destijds het ’tehuis voor ongehuwde ambtenaren’.

Radio Kootwijk bezoeken

Adres: Radioweg 1, 7348 BG Radio Kootwijk

website radio kootwijk

Rondleiding

Tijdens de rondleiding van Staatsbosbeheer kom je niet alleen in het hoofdgebouw, maar breng je ook een bezoek aan de mooie watertoren en de monumentale pomphuisjes. Daar hoor je bijvoorbeeld dat de watertoren nog steeds wordt gebruikt! Namelijk door de brandweer als er een grote natuurbrand is. En je hoort natuurlijk alles over de functie van de toren in vroeger tijden. De gids neemt je daarna mee door het hoofdgebouw en vertelt je alles over de historie en architectuur van het markante pand.


De Inktpot, Utrecht

Dit is het grootste bakstenen gebouw van Nederland! Vanwege zijn vorm vooral bekend als De Inktpot. Het gebouw uit 1921 is al helemaal uniek omdat er een ufo op het dak ligt. 

Gebouw De Inktpot

Eind 1918 krijgt George van Heukelom de opdracht om een nieuw kantoor voor de spoorwegen te ontwerpen. Hij werkt dan al een tijd voor de spoorwegmaatschappij en heeft al wat stationsgebouwen ontworpen. De architect raakt steeds meer geïnspireerd door Berlage en zijn rationalisme en dat zie je aan de Inktpot duidelijk terug. Bijvoorbeeld door de ritmische gevels en de gebruikte, traditionele bouwmaterialen. Vanwege de Eerste Wereldoorlog zijn bouwmaterialen schaars, maar daar gat Van Heukelom creatief mee om. Zo gebruikt hij voor de fundering 21 kilometer aan oude spoorstaven. Zijn werkgever helpt ook een handje mee want de NS koopt namelijk twee steenfabrieken, een houtbedrijf, drie schepen en een Limburgs bos (alsof het niets is). Zij leveren vooral hout, en natuurlijk bakstenen want je wordt niet zomaar het grootste gebouw van baksteen: het zijn er 22 miljoen!

Ufo

Het was je misschien al opgevallen: er ligt op een grote ufo op het dak van de Inktpot. Die zat niet in het originele ontwerp. Het kunstwerk werd toegevoegd tijdens het festival Panorama 2000, waarbij verschillende kunstwerken door heel Utrecht waren te zien. De ufo werd ontworpen door Marc Ruygrok, en was het enige kunstwerk dat na het festival mocht blijven; het werd gekocht door Prorail.

Buurpanden Inktpot

Officieel heet de Inktpot overigens Hoofdadministratiegebouw III. Oftewel…naast dit derde administratiekantoor van de NS waren er nog twee. En die zie je vlak naast de Inktpot. Vooral Hoofdgebouw IIuit 1895 is prachtig. Het heet officieel Tulpenburgh en is ontworpen in uitbundige neorenaissancestijl door Jacob Frederik Klinkhamer. Gebouw I en II zijn via een voetgangersbrug met elkaar verbonden.

De Inktpot bezichtigen

Adres: Moreelsepark 3, 3511 EP Utrecht

Het gebouw is in gebruik van ProRail en alleen van buiten te bezichtigen. Soms is de Inktpot te bezoeken op Open Monumentendag.

Het Schip, Amsterdam

Zoiets als Het Schip zie je niet vaak. Het gebouw heeft daadwerkelijk de vorm van een schip en barst van de uitbundige versieringen. Het is een wooncomplex, maar er zit ook een leuk museum in. Museum Het Schip organiseert talloze activiteiten, zoals rondleidingen door het gebouw, lezingen, wandelingen, fietstochten en workshops.

Gebouw Het Schip

Het Schip wordt gebouwd tussen 1914 en 1921 als wooncomplex voor arbeiders. De architect Michel de Klerk is een belangrijk gezicht van De Amsterdamse School en dat zie je duidelijk terug. Het Schip heeft een uitbundige stijl, met veel baksteen, versieringen en expressieve kleuren. Bij het ontwerp draait het vooral om het uiterlijk, functionaliteit staat op de laatste plaats. Zo zijn er balkonnetjes die je niet kunt gebruiken en bijvoorbeeld een totaal nutteloze hoge toren. Maar allemaal even mooi met geweldige details, zoals een vogel van baksteen of een bakstenen sigaar op de hoek van de gevel.

De woningen zijn van alle gemakken voorzien en worden dan ook onthaald als ‘paleizen voor arbeiders’. Dat is ook niet gek, want in die tijd woonden veel arbeidersgezinnen in donkere, kleine krotwoningen. Tijdens de industriële revolutie was er namelijk ongekende woningnood in de stad (het is kennelijk van alle tijden). De revolutionaire Woningwet van 1901 maakte een eind aan de erbarmelijke woonomstandigheden. De overheid ging onder andere leningen verstrekken aan woningbouwverenigingen om huizen te laten bouwen waaraan we ook het geweldige Schip te danken hebben.

Het Schip bezoeken

Adres: Oostzaanstraat 45, 1013 WG Amsterdam

website het schip

Activiteiten

Je kunt naar tal van activiteiten in Museum Het Schip. Aanrader is het rondje Schip met een gids. Je hoort dan alles over de (ontstaans)geschiedenis van het Schip, de architect en de leuke details die hij in het gebouw heeft verwerkt.

Stadhuis van Rotterdam

Het Rotterdamse stadhuis heeft een heel andere stijl dan de meeste andere stadhuizen in Nederland, met Byzantijnse en Romaanse invloeden.

Als een van de weinige gebouwen in het centrum, overleefde het stadhuis van Rotterdam het bombardement van mei 1940. Het prachtige pand werd zo’n twintig jaar ervoor gebouwd. Henri Evers maakte het ontwerp en won daarmee de uitgeschreven prijsvraag; enigszins omstreden want hij was goed bevriend met de burgemeester. Maar dat mag de pret niet drukken, want het is een geweldig pand geworden.

De bouwstijl wordt omschreven als eclectisch (een combinatie van verschillende neostijlen) met Byzantijnse en Romaanse invloeden. Het symmetrische gebouw  heeft vier vleugels die zijn gebouwd rondom een prachtige binnentuin (een verborgen plekje in de stad!). De mooie kleur dankt het aan de gevels van zandsteen. Op de trapgevel zijn de gemeentewapens van alle Rotterdamse deelgemeenten te zien, met in de midden de stedenmaagd. Het stadhuis barst sowieso van het beeldhouwwerk, dit moest de geschiedenis van wereldhavenstad uitdrukken. Zo zie je boven het balkon de personificaties van Ondernemingsgeest, Beleid, Betrouwbaarheid en Volharding. Op de toren van ruim 70 meter hoog (inmiddels maar een kleintje voor Rotterdamse begrippen) prijkt een gouden vredesengel.

Stadhuis Rotterdam bezoeken

Adres: Coolsingel 40, 3011 AD Rotterdam

toon in google maps

Je kunt met een groepje een rondleiding boeken door het stadhuis. En soms worden er tijdens Open Monumentendag rondleidingen gegeven door het gebouw.

Noorse Zeemanskerk, Rotterdam

De Noorse Zeemanskerk in Rotterdam is zowel van binnen als van buiten compleet van hout. Het charmante gebouw uit 1914 diende als ontmoetingsplek voor zeelieden uit Noorwegen die hun thuis langere tijd moesten missen. Een Noors baken in de havenstad.

Bouw Sjømannskirken

Het gebouw is ook nog eens op en top Noors. Noorse architecten (Magnus Poulsson en Arnstein Arneberg) maakten het ontwerp, Noorse timmerlieden kwamen over om het gebouw neer te zetten en namen bouwmaterialen en hout mee. Het ontwerp is gebaseerd op de Noorse staafkerken uit de 13e eeuw. De kerk heeft houten wanden, een houten plafond en is van top tot teen gehuld in prachtige muurschilderingen met warme tinten. De drie gebrandschilderde ramen maken het helemaal af. De schilderingen werden gemaakt door de (uiteraard Noorse) kunstschilder Domenico Erdmann die in ruil daarvoor 3 maanden kost en inwoning kreeg. Want het gebouw herbergt niet alleen een kerk, maar heeft ook een grote (lees)zaal en woonruimte oorspronkelijk bedoeld voor de dominee en het personeel.

Verplaatsing van de kerk

Het gebouw heeft overigens niet altijd op deze plek gestaan. In 1937 moest het namelijk wijken voor de aanleg van de Maastunnel. Maar omdat men het kerkje koste wat kost wilde behouden werd het verplaatst, of eigenlijk ‘verrold’. Het gebouw werd in 3 delen uit elkaar gehaald, op rollers zo’n 170 meter verschoven, en weer in elkaar gezet. Niets van te zien. Net als van een ander onfortuinlijk voorval; de Britse brandbom die in 1941 op het woongedeelte viel. Die schade werd binnen een paar jaar weer hersteld. Het gebouw biedt tot op de dag van vandaag een plek voor Noren in Rotterdam, zoals studenten en expats.

Noorse Zeemanskerk bezoeken

Adres: Westzeedijk 300, 2016 AP Rotterdam

website noorse zeemanskerk

Je kunt de bijzondere houten kerk bezoeken op Open Monumentendag.

Vredespaleis, Den Haag

Het Vredespaleis belichaamt de droom van wereldvrede na alle gewelddadige oorlogen die Europa heeft doorstaan. Geschillen tussen landen worden voortaan via dit instituut uitgevochten. Een aantal dagen per jaar kun je het paleis bezoeken met een gids. 

Gebouw Vredespaleis

De Franse architect Louis Cordonnier uit Lille ontwerpt het Vredespaleis in 1913. Hij wint de prijsvraag waar meer aan 200 architecten aan meedoen. Uiteindelijk vallen de juryleden, onder leiding van de beroemde architect Pierre Cuypers, voor het klassieke ontwerp van de Franse architect. Overigens zijn ook de genomineerde ontwerpen bewaard gebleven! De rijke staalmagnaat en filantroop Andrew Carnegie is groot voorstander van een vredestempel en schenkt daarom 1,5 miljoen dollar om het neer te zetten. Maar dit voor die tijd astronomische bedrag blijkt niet genoeg voor het rijkversierde gebouw in neorenaissancestijl. En dus wordt het ontwerp versoberd en krijgt het geen vier torens maar slechts twee. Desalniettemin is het een plaatje. En leuk om te weten: in het Franse Lille staat de tweelingbroer van het gebouw; de Kamer van Koophandel van Lille.

Kamer van Koophandel, Lille

Vredespaleis bezoeken

Adres: Carnegieplein 2,2517 KJ Den Haag

website vredespaleis

Rondleiding

Tijdens de rondleiding in het Vredespaleis word je meegenomen naar de mooiste ruimtes van het paleis, zoals de Grote Rechtszaal, de Kleine Rechtszaal en de Japanse zaal.

Lijm en Cultuur, Delft

De bekende Delftenaar Jacques van Marken startte in 1885 zijn Lijm- en Gelatinefabriek. De monumentale panden zijn nu in gebruik door Lijm en Cultuur, een culture hotspot.

Fabrieksterrein Lijm en Cultuur

Het oudste gebouw van het hele complex zie je meteen bij de ingang. In het monumentale kantoorpand zat vroeger de directie van de fabriek. En dus Jacques van Marken himself. Het gebouw werd ontworpen door Bastiaan Schelling die vooral in Delft actief was en voor Van Marken bijvoorbeeld ook het hoofdkantoor van de Gist- en Spiritusfabriek ontwierp. Het directiegebouw is omgedoopt tot het ‘Lab’. En zo heeft elk pand zijn eigen naam gekregen. Iets verder op loop je langs de Chemie met daarnaast zijn broertje Chaos. In de Chemie zijn nog tal van historische elementen te ontdekken, zoals de loopkat en het mooie cassetteplafond. Verder springen de glazen Boiler en Centrale in het oog, waar ooit alle warmte, stoom en energie werden opgewekt voor de fabriek. En pal aan de Schie vind je de oude motorenloods waarin het leuke restaurant Experiment nu huist.

Geschiedenis Lijm- en Gelatinefabriek

De fabriek werd opgericht in 1885, maar de stad was destijds niet zo blij met de nieuwste aanwinst van Jacques van Marken, want de fabriek stonk. En niet een klein beetje, de pindakaaslucht waar Delft later bekend om stond was er niets bij. Hoe dat kwam? De producten werden gemaakt van de beenderen van geslacht vee. De fabriek kende een roerig bestaan. Het bedrijf doorstond oorlogen, crises, stakingen en een explosie, maar stopte uiteindelijk (mede door de gekkekoeienziekte) in 2002. De gebouwen hebben een tijd leeg gestaan, maar gelukkig blies Lijm & Cultuur nieuw leven in het complex.

Lijm & Cultuur bezoeken

Adres: Rotterdamseweg 272, 2628 AT Delft

website lijm & cultuur

Scheltema, Amsterdam

Het valt tegenwoordig (helaas) niet mee om een boekhandel draaiende te houden. Zo weet ook Scheltema. Na een loodzware periode werd het bedrijf in 2014 failliet verklaard, maar gelukkig werd het even daarna overgenomen.

En het werd niet alleen gered, het verhuisde ook naar een indrukwekkend pand (van 3200m2!) aan het beroemde Rokin in Amsterdam. Scheltema is daarmee de op een na grootste boekhandel van Nederland. Donner in Rotterdam is met 3700m2 net iets groter. Het gebouw van Scheltema stamt uit 1911. Toen werd een rij huizen aan het Rokin gesloopt voor een groot nieuw kantoorpand, bijna twee keer zo hoog als de oorspronkelijke bebouwing. Het werd ontworpen door de Haagse F.A. Bodde die in New York ervaring had opgedaan met gewapend beton. Net als de mooie boekhandel in Dordrecht deed het gebouw vroeger dienst als veilingbedrijf (sterker nog, het Dordtse veilinghuis van de Makjes nam in 1919 dit veilinghuis over). Nu vind je in het gebouw 2,2 kilometer aan boekenplank, verdeeld over 5 verdiepingen. En het gigantische pand heeft een prettige, huiselijke sfeer weten te behouden.

Naar Scheltema

Adres: Rokin 9, 1012 KK Amsterdam

website scheltema

Hoofdkantoor Gist- en Spiritusfabriek, Delft

Blikvanger van het hoofdkantoor van de Gist- en Spiritusfabriek is de prachtige hal. Die doet wel denken aan een station.. .de architect zou nog een ontwerp hebben liggen voor een station in Vlissingen dat nooit werd gebouwd.

Geschiedenis

Jacques van Marken had meerdere fabrieken in Delft. Zoals de Gist- en Spiritusfabriek (het latere Gist Brocades, inmiddels DSM). In 1905 liet hij dit hoofdkantoor bouwen. Van Marken was een bijzondere directeur en zorgde ongekend goed voor zijn medewerkers. Zijn motto: ‘de fabriek voor allen, allen voor de fabriek’. Meer weten? Lees het artikel over Jacques Van Marken.

Architectuur

De architect van het gebouw was Bastiaan Schelling met assistentie van Karel Muller. Schelling ontwierp overigens ook de Lijm- en Gelatinefabriek (nu Lijm en Cultuur) voor van Marken. Het hoofdkantoor is gebouwd in de minder bekende Um 1800-stijl met veel gebruik van natuursteen en tal van torentjes, erkers en ornamenten. Het middendeel van de voorgevel doet denken aan een historische stadspoort, door de torentjes en de ronde entree.

Tijdens Open Monumentendag werd verteld dat meneer Schelling niet zoveel tijd had voor dit gebouw. En dus gebruikte hij een ontwerp dat hij nog had liggen…van een station in Vlissingen dat nooit werd gebouwd. Met wat aanpassingen zou hij het ‘Grote Kantoor’ hebben ontworpen. En de prachtige hal doet inderdaad denken aan een station. De hal heeft een gewelfde glazen overkapping met rondom galerijen. De zuilen op de galerijen hebben verschillende versieringen en in het trappenhuis zie je een gigantisch glas-in-loodvenster. En extra bijzonder, de ronde bakstenen zijn speciaal voor het gebouw gemaakt.

Hoofdkantoor Gistfabriek bezichtigen

Adres: Wateringseweg 1, 2611 XT Delft

Toon in google maps

Het gebouw is alleen van buiten te bezichtigen.

De Vries van Stockum, Haarlem

In 1905 begon Hendrik de Vries een boekwinkeltje. Inmiddels huist boekhandel De Vries van Stockum in vijf historische winkelpandjes die in een tijdbestek van zo’n 100 jaar zijn samengevoegd tot één winkel.

Je krijgt hier echt een blik in het verleden. Let bijvoorbeeld op de opengewerkte plafonds met afbladderende verf, het ruwe metselwerk en de zware houten, kromgetrokken balken. En last but not least: het oudste stuk muur van Haarlem! De vele nisjes en poortjes maken het een heerlijke boekhandel om doorheen te struinen.

Naar De Vries van Stockum

Adres: Gedempte Oude Gracht 27, 2011 GK Haarlem

website de vries van stockum

Beurs van Berlage, Amsterdam

De Koopmansbeurs geldt als een van de hoogtepunten van de Nederlandse architectuur. Het gebouw uit 1903 oogt zowel groots als sober.

Gebouw Beurs van Berlage

Vooral de strakke stijl en functionele bouw zijn modern. De bakstenen gevels zijn vlak en hebben aan elke zijde hun eigen karakter. De gevel aan het Beursplein is monumentaal met drie porten en een robuuste toren, geïnspireerd op een kerktoren, maar ook op Italiaanse middeleeuwse raadhuizen. De gevel tegenover het Centraal Station is juist open, met geveltoppen en torens. De lange zijgevel dankt zijn levendige ritme aan de vele vensters.

Inrichting beursgebouw

Berlage maakt van het beursgebouw een Gesamtkunstwerk, een samenspel van diverse kunsten. En dus brengen vele kunstenaars in het gebouw versieringen aan, zoals Jan Toorop, Mendes Da Costa, Richard Roland Holst. Wel zijn de ornamenten ingetogen. Eenheid en eerlijkheid van de gebruikte materialen en de constructie zijn belangrijk voor de architect. Binnen zijn bijvoorbeeld de ijzeren kappen van de beurszalen in het zicht gehouden.  De beursgangers waren destijds overigens weinig gecharmeerd van het avant-gardistische karakter van de Beurs. De vele rauwe ongestucte baksteenmuren bevielen zelfs zo slecht dat men er wandkleden voor hing.

Beurs van Berlage bezoeken

Adres: Damrak 243, 1012 ZJ Amsterdam

website beurs van berlage

Berlage, een overtuigd socialist, heeft alles ruim opgezet. Hij gelooft namelijk dat het kapitalistische systeem binnenkort zal instorten en heeft zijn beurs zo ontworpen dat het na de revolutie als gemeenschapshuis kan dienen… En zijn wens is (deels) uitgekomen, tegenwoordig zijn in het gebouw congres-, en vergaderruimtes te vinden, zijn er concerten te beluisteren, kan er gegeten en gedronken worden en vinden er tentoonstellingen plaats.

Huis De Quack, Den Haag

Verbouwen en uitbouwen is van alle tijden. In 1902 kocht Jan de Quack dit Haagse herenhuis en zette het helemaal naar zijn hand. Het hielp dat hij zelf architect was en bovendien sierkunstenaar (iemand die gebruiksvoorwerpen verfraait). Via de audiotour door Huis De Quack hoor je er meer over.

De verbouwing van Jan

Het huis uit 1878 had een heel ander aanzien toen Jan de Quack er klaar mee was. Hij verplaatste de trap naar een aparte traptoren aan de achterzijde van het huis, en maakte aan de voorzijde een erker voor meer licht en ruimte. Ook bracht de sierkunstenaar prachtige schuifdeuren aan tussen de salon en de woonkamer. Zoals gebruikelijk in die tijd waren die kamers op de eerste verdieping, want de begane grond was voor de dienstmeid. Daar vind je bijvoorbeeld de keuken met het etensliftje waarmee de maaltijden naar de huiskamer werden getransporteerd. Een ongekende luxe voor die tijd. Net als bijvoorbeeld de badkamer en de – uiteraard rijkelijk versierde – fonteintjes waar stromend water uitkwam.

Als je het huis bezoekt, is het goed om te weten dat onze sierkunstenaar je makkelijk op het verkeerde been weet te zetten. In de trapkast zit bijvoorbeeld een ventilatierooster van ijzer, maar dit ziet eruit als hout. Ook zijn er veel marmerimitaties te vinden, zoals de lambrisering. Verder kom je tijdens je bezoek langs vele mooie decoraties, ieder vertrek in Huis De Quack is versierd. En maak vooral alle deurtjes en lades open met de sleutel die je krijgt aan het begin van je bezoek.

Huis De Quack bezoeken

Adres: Elandstraat 12, 2513 GR Den Haag

Website huis de quack

Vos & Van der Leer, Dordrecht

Vroeger zat Veilinghuis Mak in dit gebouw. Het pand was er helemaal op gericht om producten mooi uit te stallen en boekhandel Vos & Van der Leer past dan ook perfect in het gebouw.

Mooie details zijn de authentieke vloer, de gietijzeren pilaren en de oude lambriseringen. En dan is de boekwinkel ook nog leuk ingericht, bijvoorbeeld de vrolijke kinderhoek met het moderne glas-in-loodraam. Het gebouw uit 1901 werd ontworpen door de Dordtse architect H.A. Reus die nogal wat bouwstijlen door elkaar gooide. Maar wat vooral opvalt, zijn de verwijzingen naar het vroegere veilinghuis. Zoals de veilinghamer op de gevel of het uitnodigende ‘elck soecke sijn gadingh’. Meer weten over dit historische pand? Lees meer over  het voormalige Veilinghuis Mak.

Naar Vos & Van der Leer

Adres: Visstraat 25, 3311 KX Dordrecht

websit vos & van der leer

Riemer & Walinga, Ermelo

Deze charmante boekhandel in Ermelo is een echte must-see, met de prachtige houten inrichting, de piano en niet te vergeten de open haard.

Als je een rondje maakt door de winkel vallen de vele cadeauartikelen op, van sokken, tassen tot sleutelhangers. Maar boeken spelen gelukkig de hoofdrol. Het leuke pandje in chaletstijl werd in 1900 gebouwd als postkantoor met woonhuis, en werd later winkelpand. Het is nu een van de laatste oorspronkelijke winkelpanden aan de Stationsstraat in Ermelo. Riemer & Walinga zit er zo’n 75 jaar. Opa Walinga richtte de zaak destijds op en nu runnen zijn twee kleindochters de winkel. Nog een ouderwets familiebedrijf dus, ook best uniek in deze tijd.

Naar Riemer & Walinga

Adres: Stationsstraat 131, 3851 ND Ermelo

website riemer & wallinga

Villa Rams Woerthe, Steenwijk

In de mooie, luxe villa uit 1899 kijk je je ogen uit. Maar eerst even over de bijzondere naam van de woning: de villa stond vroeger op woerthen (weidegronden) van de burgemeester, namelijk burgemeester Ram. Juist, Rams Woerthe dus. Je hoort meer tijdens de audiotour door het gebouw.

Gebouw Rams Woerthe

De steenrijke houthandelaar Jan Hendrick Tromp Meesters en zijn vrouw Anna Catharine kopen de grond en schrijven een prijsvraag uit voor het ontwerp van het paleisje dat hier moet komen. Winnaar is Dolf van Gendt, vooral bekend van het Amsterdamse Concertgebouw. Hij ontwerpt de villa in eclectische stijl, oftewel van alles wat; je ziet een combinatie van een Engelse cottage en een chalet met tal van decoraties in sierlijke jugendstil.

Binnen zie je pas echt goed hoe exorbitant rijk deze familie is. Via de monumentale hal kom je in imposante kamers als de eetzaal, de herenkamer en de serre. Vanuit de salon, natuurlijk in jugendstil, kijk je uit op de herten in een (10 hectare groot!) park. En je ziet tal van werken van bekende kunstenaars in die dagen, het mocht allemaal wat kosten. Bijvoorbeeld de glas-in-loodvoorstellingen van A. Le Comte en de muurschilderingen van Co Breman. En het mooie smeedijzeren toegangshek naar de woning is van beeldhouwer Karel Cramer. Omdat Tromp Meesters al acht jaar na de oplevering overleed, zie je niet de oorspronkelijke meubels in het huis. Het werd daarna namelijk niet meer bewoond, maar deed dienst als stadhuis. Om een beeld te geven van hoe de familie woonde, zijn meubels van rond 1900 in de woning geplaatst.

Villa Rams Woerthe bezoeken

Gasthuislaan 2
8331 MX Steenwijk

website rams woerthe

Audiotour

Tijdens de audiotour komt het luxueuze woonhuis echt tot leven. Tip: ga ook naar het verrassend leuke Hildo Krop Museum in het souterrain. Krop maakte naam als stadsbeeldhouwer van Amsterdam, maar kwam dus uit Steenwijk. 

Het Witte Huis, Rotterdam

Het is nu maar een kleine jongen, maar in 1898 was het Witte Huis de eerste wolkenkrabber van Nederland. Het was voor die tijd ongekend hoog: 43 meter.

Architectuur Het Witte Huis

Volgens sommigen is het niet alleen de eerste wolkenkrabber van Nederland, maar ook van Europa. Maar meestal wordt deze titel wordt toegekend aan de Boerentoren in Antwerpen. Die werd pas in 1931 gebouwd, maar was wel veel hoger (87,5 meter) dus het ligt een beetje aan je definitie van wolkenkrabber. Het idee voor Het Witte Huis kwam van de broers Gerrit en Herman van der Schuijt. Een van hen had het fenomeen wolkenkrabber ontdekt tijdens een zakenreis in New York. Ze gaven Willem Molenbroek de opdracht om het gebouw van elf verdiepingen te ontwerpen, naar Amerikaans voorbeeld. Maar het werd een bakstenen toren in plaats van een staalconstructie zoals in Amerika gebruikt werd. De buitenmuren van het torenhuis in jugendstil werden gemaakt van 100.000 (!) wit geglazuurde stenen.

In Nederland werd destijds niet hoger gebouwd dan vijf verdiepingen. De bouw van dit gigantische gebouw verliep dan ook niet geheel vlekkeloos. Tijdens het heien stortte een naastgelegen pand in. De oplossing was simpel, want dat gebouw werd gewoon afgebroken en de grond werd vanaf dat moment ook voor Het Witte Huis gebruikt. De wolkenkrabber avant la lettre was al binnen een jaar klaar. En van alle gemakken voorzien: het had een centrale verwarming, elektrisch licht, een telefooncentrale én een lift naar het uitkijkplatform op het dak. Op de gevel zie je zuilen, bloemmotieven en gevleugelde draken (bij de twee hoektorens). En op de eerste verdieping vijf beelden, met elk een eigen thema: zeevaart, vooruitgang, landbouw, nijverheid en handel. Er waren oorspronkelijk zes beelden, maar ‘arbeid’ is verloren gegaan tijdens het bombardement. Verder is het gebouw redelijk ongeschonden uit de oorlog gekomen.

Waardering

Het Nederlandse architectenblad Architectura schreef pal voor de opening van Het Witte Huis: ‘Die grote kolossen, al het andere overschreeuwend, zijn niet geschikt om een straat te versieren. […] ’t Is te hopen dat wij in ons land van dergelijke Amerikaansche produkten verschoond mogen blijven; ze mogen ze in Amerika mooi vinden, wij doen dit allerminst.’  Architecten vonden het dus niets, maar Rotterdammers vonden het geweldig. Ze reageerden heel enthousiast op ‘hun wolkenkrabber’ en stonden in de rij voor een uitstapje met de lift naar het dakterras. En het gebouw wordt nog steeds gewaardeerd. Inmiddels staat het in de Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg.

Het Witte Huis bezoeken

Wijnhaven 3
3011 WG Rotterdam

Op de begane grond zit Grand Café Het Witte Huis. En op speciale dagen is het dakterras open voor publiek, bijvoorbeeld tijdens de Rotterdam Architectuur Maand.

Kasteel de Haar, Haarzuilens

Kasteel de Haar is een waar sprookjeskasteel uit de 19e eeuw dat van binnen werkelijk over de top is gedecoreerd. Het grootste kasteel van Nederland is dus zeker een bezoek waard. In elk vertrek staan vrijwilligers klaar om je mee te nemen in het verhaal van het kasteel.

Geschiedenis kasteel De Haar

Het grootste kasteel van Nederland is in 1892 gebouwd met het fortuin van de ongekend rijke Hélène de Rothschild. Even daarvoor is Hélène tijdens een gemaskeerd bal als een blok gevallen voor de (mocht je ’t je afvragen, als Hercules met knots verklede) baron Etienne van Zuylen. Ze besluiten zijn geërfde, totaal vervallen 14e-eeuwse kasteel te herbouwen in middeleeuwse stijl. De toen al beroemde Pierre Cuypers ontwerpt het kasteel en maakt er een waar sprookjeskasteel van. Vooral binnen weet je niet wat je ziet, je komt terecht in een soort kathedraal overladen met beeldhouwwerk, wandbekledingen, kunstwerken en meer. Alles is even bombastisch, want volgens de architect was het middeleeuwse ideaal: veel details en nergens een witte muur.

Maar de uitgesproken neogotische smaak van Cuypers komt niet echt overeen met die van de vrouw des huizes. Tot groot verdriet van de architect laat zij haar slaapkamers uitvoeren in wit en bestelt ze standaardmeubels, terwijl beneden alles met de hand is gemaakt! Cuypers zal wel zijn ontploft, want het is niet de makkelijkste zo schijnt. Zelfs het châtelet naast het kasteel -ontworpen door zijn zoon Jos! – kan zijn goedkeuring niet wegdragen. De reden? Hij vindt het te frivool… Dit en meer hoor je tijdens een bezoek aan Kasteel de Haar. Op elke kamer zijn enthousiaste vrijwilligers aanwezig met leuke verhalen over de geschiedenis van het bijzondere gebouw.

Kasteel De Haar bezoeken

Adres: Kasteellaan 1, 3455 RR Utrecht

website kasteel de haar

Verhaal op zaal

In de mooie vertrekken staan vrijwilligers klaar om je alle ins & outs te vertellen van het kasteel. Je hoort leuke verhalen over de bewoners van het gebouw en natuurlijk de beroemde architect, Pierre Cuypers.

Basiliek H.H. Agatha en Barbara, Oudenbosch

“Niets is wat het lijkt”, aldus de gids die je meeneemt door de Basiliek van de Heilige Agatha en Barbara. De gigantische kerk lijkt sowieso wel een fata morgana in het Brabantse dorp Oudenbosch. Het gebouw is namelijk een heuse kopie van de Sint-Pietersbasiliek in Rome.

Italiaanse inspiratie

Tijdens zijn studie in Rome raakte de pastoor Willem Hellemons diep onder de indruk van de prachtige katholieke kerken in de stad. Toen hij daarna in 1842 aantrad in Oudenbosch, was hij er dan ook al snel van overtuigd dat de huidige kerk echt niet meer volstond. De burgemeester zag zo’n grote nieuwe kerk ook wel zitten en de beroemde architect Pierre Cuypers werd erbij gehaald. En zelfs hem wisten ze te overtuigen om eens niet te kiezen voor de neogotiek maar voor een Italiaans neoclassicistisch ontwerp.

In 1865 begon de bouw van de kerk. De vorm, indeling en natuurlijk de markante koepel werden gebaseerd op de Sint-Pieter (al past die van Oudenbosch er wel 16 keer in…). En de voorgevel werd ontleend aan de Sint-Jan van Lateranen waar onze pastoor op uitkeek tijdens zijn studie. Hiervoor maakte G.J. van Swaay het ontwerp. In 1892 werd de gloednieuwe kerk in Oudenbosch ingewijd. Toen was het overigens nog geen basiliek. Pas in 1912 gaf de paus deze eretitel aan de kerk (een basiliek is dus geen bouwvorm maar een kerk met een bijzondere status). Overigens was het gebouw op dat moment nog steeds niet helemaal klaar, daarna werden nog tal van decoraties aangebracht.

Bouwgeheimen van de basiliek

Maar waarom is nu niets wat het lijkt? Daarvoor moet je goed op de details letten in de kerk. Bijvoorbeeld het vele ‘marmer’. Of juist de strook met letters op de muren… keramiek of niet? Je kunt ook gewoon de leuke rondleiding volgen, dan neemt de gids je mee in deze bouwgeheimen én de verschillen met de Sint-Pietersbasiliek in Rome.

Basiliek Oudenbosch bezoeken

Adres: Markt 57, 4731 HN Oudenbosch

Website basiliek oudenbosch

Tip: iets verderop, op een prachtig rustig plein in Oudenbosch, staat een kopie van de Basiliek H.H. Agatha en Barbara. Een kopie van een kopie van een kopie dus. Neem daar ook even een kijkje!

Nicolaasbasiliek, Amsterdam

De koepel van de gigantische basiliek torent boven de stad uit. Het is de moeite waard om binnen even een kijkje te nemen.

Gebouw Sint-Nicolaasbasiliek

Het bijzondere gebouw  uit 1887 is ontworpen in neorenaissance stijl met barokke elementen. Extra bijzonder omdat in die tijd meestal gotische kerken werden gebouwd. Maar zo sloot de kerk goed aan bij de andere gebouwen in de stad. De basiliek werd gebouwd in de vorm van een kruis, met een gigantische koepel, 2 torens en een groot roostervenster in het midden. Let ook op de veelkleurige glas-in-lood sterrenhemel. Verder zie je vele beeldhouwwerken en schilderijen. De kerk is wat donker, maar dat geeft ook juist wel extra sfeer.

Nicolaasbasiliek bezoeken

Adres: Prins Hendrikkade 73, 1012 AD Amsterdam

toon in google maps

Kurhaus, Scheveningen

Stel je eens voor dat alle gebouwen in Scheveningen dezelfde stijl hadden als het Kurhaus. Wat een mooie badplaats zou het dan zijn… Nu moet je langs tal van betonnen foeilelijke gebouwen kijken om het Kurhaus te ontwaren en zo nog iets van de allure van vroeger te ontdekken.

Bouw Kurhaus

In de 19e eeuw is een Europese rage onder welgestelden om je heil te zoeken in zee. Zeewater zou goed zijn tegen zwaarlijvigheid, reuma en zenuwziektes. Ook Scheveningen wil een graantje meepikken en daarom bouwt Jacob Pronk hier in 1818 een eerste badhuis. Stel je er niet teveel van voor, het zijn welgeteld 4 kamers met een badkuip gevuld met zeewater. Maar het vissersdorp ziet het wel zitten om uit te groeien tot badplaats en dit houten exemplaar wordt rap vervangen door een heus  (stenen) Stedelijk Badhuis. Wanneer dan ook nog de concurrentie met Belgische badplaatsen toeneemt, is het tijd voor het echte werk: in een razend tempo wordt het Kurhaus gebouwd.

Brand en andere rampen

Het Kurhaus, ontworpen door de Duitse Henkenhaf en Ebert, wordt in 1885 geopend. Maar al een jaar later slaat het noodlot toe; het gebouw vliegt in brand (vermoedelijk door een omgevallen spirituslamp) en moet herbouwd worden. Gelukkig zit de vaart er nog steeds in en binnen een jaar staat er alweer een nieuw gebouw, nu naar ontwerp van Henkenhaf alleen. Dus het prachtige gebouw in neorenaissancestijl dat je nu ziet, stamt uit 1887. Tenminste, het middendeel. Want zo rond 1970 dreigt een nieuwe ramp. Vanaf dat moment gaan de toeristen namelijk vooral naar het buitenland en raakt het Kurhaus meer en meer in verval. De gemeente wil de vergane glorie met de grond gelijk maken, maar protest van de bevolking redt het gebouw (deels). Het Kurhaus wordt gerestaureerd, alleen de zijvleugels moeten gesloopt en herbouwd worden. Die stammen dan ook uit 1979.

De Kurzaal

Bij de opening heeft het Kurhaus zo’n 120 hotelkamers, een lift en warmwatervoorzieningen. En een primeur in Europa met de allereerste concertzaal, de Kurzaal. Beroemd (en berucht) dankzij het allereerste concert op Nederlandse bodem van de Rolling Stones in 1964. Tijdens het concert zijn de concertgangers op een of andere manier ontevreden, mogelijk omdat het voorprogramma (van André van Duin) te lang duurt, de techniek niet meewerkt of ander gezeur. Hoe dan ook, ze verliezen hun geduld en breken de boel af, de Rolling Stones ontvluchten het gebouw en zo’n 100 agenten ontruimen de zaal. Gelukkig heeft de Kurzaal dit goed doorstaan en zijn de mooie koepel en plafondschilderingen uit 1904, nog steeds te bewonderen.

Kurhaus bezoeken

Adres: Gevers Deynootplein 30, 2586 CK Den Haag

website kurhaus

Je kunt het Kurhaus gewoon binnenlopen om een kijkje te nemen. De Gallery Bell’Arte toont er verschillende kunstwerken. En loop ook even de trap op om je te vergapen aan de Kurzaal.

Carré, Amsterdam

Het Koninklijk Theater Carré is legendarisch; je telt pas echt mee als artiest wanneer je hier hebt opgetreden. Oorspronkelijk was het een circus en dat zie je duidelijk terug.

Gebouw Carré

Het rondreizend circus van de familie Carré was in 19e-eeuws Amsterdam ontzettend populair. Daarom wilde Oscar Carré net als in Wenen en Keulen, een permanent circus in de stad. Dit werd eerst een houten circustent aan de Amstel. Maar in 1887 was daar dan het ‘Steenen Circus van Carré’. De stijl van het gebouw is neoclassicistisch met talloze verwijzingen naar het circus. Let bijvoorbeeld op de clownshoofden, leeuwenkoppen en paarden.

Het circus in Keulen diende als grote inspiratiebron, met als hoogtepunt de onwaarschijnlijk grote koepel van 35 meter. De Amsterdamse koepel werd maar liefst 37 meter en is nu uniek, omdat het gebouw in Keulen verloren ging. Door de koepel kreeg de zaal de uitstraling van een circustent. Bovendien hadden alle toeschouwers goed zicht omdat er geen pilaren nodig waren. Overigens gaat het mooie verhaal dat Oscar Carré op een rondreis acht stalen brugdelen van een bouwplaats van Eiffel haalde voor het circus, maar dit verhaal is onderuit gehaald. De constructie is op eigen bodem gemaakt, door de Koninklijke Fabriek van Stoom- en andere Werktuigen.

Verbouwingen

Na de dood van Oscar in 1911 werden er ook andere voorstellingen opgevoerd, zoals opera en toneel, en de naam veranderde uiteindelijk in Theater Carré. Het theater ging door perioden van bloei maar ook door diepe dalen. In 1968 dreigde het zelfs gesloopt te worden, maar de gemeente voorkwam dit. Het gebouw werd door de jaren heen wel ingrijpend gewijzigd. Om de intense kou in de winter te verhelpen werd in 1919 het koepeldak dichtgemaakt met een stucplafond, waardoor het idee van een circustent verloren ging. Andere megaverbouwingen waren in 1992 en 2004. Een spectaculaire wijziging was dat een deel van het dak werd vervangen door glas, waardoor je nu een mooi uitzicht hebt over de Amstel. En het plafond kreeg weer een sterrenhemel en kroonluchters, geïnspireerd op oude afbeeldingen.

Koninklijk Theater Carré bezoeken

Adres: Amstel 115, 1018 EM Amsterdam

website carré

Cuypersbibliotheek, Amsterdam

De Nachtwacht is populair, maar onderschat ook de bibliotheek van het Rijksmuseum niet. Het is de oudste en grootste kunsthistorische bibliotheek van Nederland.

Volgens de architect Pierre Cuypers was een museum niet alleen om te bewonderen, maar ook om kennis op te doen. Daarom ontwierp hij de Cuypersbibliotheek in het Rijksmuseum. En de bibliotheek moest natuurlijk wel grandeur uitstralen. Daarom maakte hij pilaren die bovenaan dunner zijn waardoor ze langer lijken en de ruimte hoger. De prachtige zaal kreeg een groot dakraam, waardoor mensen geen kaarsen of gaslicht nodig hadden om te kunnen lezen. Ook koos Cuypers voor lichte wanden en kleine decoraties om het daglicht goed te reflecteren. Overigens waren er ook decoraties om kunsthistorici te eren én mensen te manen tot stilte. Er staat bijvoorbeeld:

Gij hebt twee ogen en een mond. Dit zij voor u een teeken, hier veel te lezen en niet te spreken.

Dwalend door het Rijks kom je vanzelf langs deze geweldige 19e-eeuwse bibliotheek. Je mag ‘m fotograferen dus zoek een mooi plekje om de torenhoge kasten, de hardhouten balustrades en de mooie natuurstenen vloer vast te leggen.

Rijksmuseum bezoeken

Adres: Museumstraat 1, 1071 XX Amsterdam

website rijksmuseum

Tip: je kunt ook een leuke audiotour volgen over het museumgebouw,  dan kom je ook langs de mooie bibliotheek. Tijdens de tour hoor je van alles over de mooie leeszaal én het geweldige museumgebouw van Pierre Cuypers.

Bekijk ook

Rijksmuseum, Amsterdam

Het Rijksmuseum is het meesterwerk van de beroemde Pierre Cuypers. De architect ontwierp bijvoorbeeld ook Amsterdam Centraal Station, de gebouwen lijken ook wel op elkaar. Je kunt een speciale audiotour volgen die helemaal gaat over het museumgebouw.

Bouw Rijksmuseum

Het museumgebouw heeft wel wat weg van een kerk, met veel torens, glas-in-lood en hoge gewelven. Het mooie gebouw wordt dan ook wel de kathedraal van Cuypers genoemd. Overigens is er bij de oplevering in 1885 veel kritiek op de neogotische (lees: katholieke) vorm. Maar het museumgebouw eert vooral de kunst. De talrijke versieringen in renaissancestijl verwijzen namelijk naar de collectie van het museum, zoals de borstbeelden en namen van kunstenaars op de buitenmuren. En in het voorportaal zie je diverse muurschilderingen, bijvoorbeeld van het prachtige Paleis op de Dam waar Pierre Cuypers een groot bewonderaar van was. En als je goed rondkijkt in de eregalerij waar de Nachtwacht hangt zie je allemaal verwijzingen naar Rembrandt; zijn initialen staan bijvoorbeeld op de muren en pilaren.

Renovatie museumgebouw

Het museumgebouw is tussen 2003 en 2013 ingrijpend gerenoveerd. Het is gemoderniseerd maar tegelijkertijd van binnen weer meer het gebouw van Cuypers geworden. Want er was door de eeuwen heen nogal aan gesleuteld; veel decoraties waren bijvoorbeeld verdwenen. De bezoeker moest dus even geduld hebben – de verbouwing duurde zelfs een jaar langer dan de oorspronkelijke bouw – maar het Rijksmuseum is nu mooier dan ooit. Met dank aan het Spaanse architectenbureau Cruz Y Ortiz. Paradepaardje van het bureau is het innovatieve bouwwerk aan het plafond van de entree voor de akoestiek.

Rijksmuseum bezoeken

Adres: Museumstraat 1, 1071 XX Amsterdam

Website Rijksmuseum

Audiotour

Je kunt een audiotour volgen over het museumgebouw. Terwijl iedereen naar de Nachtwacht staat te kijken, hoor jij alles over de Eregalerij waarin het beroemde schilderij van Rembrandt hangt. Ook kom je langs de mooie Cuypersbibliotheek en andere architectonische hoogtepunten van het museum.

 

Handelingenkamer, Den Haag

Dit is de enige bibliotheek van Nederland met zulke Chinese details. Zoals de roodgroene aankleding, de handgreepjes in de vorm van drakenklauwen en de drakenkopjes aan de balustrades.

Kijk ook naar boven in de prachtige bibliotheek, daar zie je de gigantische koepel met schubben van glas in lood. De bibliotheek werd ontworpen door Cornelis Peters, een leerling van de beroemde Pierre Cuypers. Hij ontwierp overigens niet alleen die zaal, maar het hele gebouw waarin nu de Tweede Kamer huist. In 1883 werd het neergezet voor het ministerie van Justitie, en dat zie je duidelijk terug aan de versieringen op het neorenaissancegebouw, bijvoorbeeld aan de portretten van rechtsgeleerden. O ja, de bibliotheek heet overigens Handelingenkamer omdat hier de letterlijke verslagen – de handelingen – van het parlement werden bewaard.

De Handelingenkamer

Handelingenkamer bezoeken

Adres: Lange Poten 4, 2511 CL Den Haag

toon in google maps

De Handelingenkamer is alleen te bezoeken op Open Monumentendag. Je moet er waarschijnlijk even voor in de rij staan, maar dat is het absoluut waard.

Bekijk ook

Villa Augustus, Dordrecht

Een geweldig voorbeeld van industrieel erfgoed is de watertoren uit 1882 van Dordrecht. De toren en het pomphuis zijn omgebouwd tot hotel-restaurant Villa Augustus.

Watertoren Villa Augustus

De watertoren in eclectische stijl heeft wel iets weg van een kasteel, maar heeft wel opvallend moderne torentjes. De oorspronkelijke hoektorens verdwenen namelijk toen het waterreservoir werd verhoogd. Het gebouw staat er jarenlang compleet vervallen bij als de gemeente Dordrecht in 2002 besluit het hele gebied op te knappen. En de  19e-eeuwse watertoren moet de toeristische trekpleister worden. Na enige twijfel (je moest door flink wat ellende heen kijken) besluiten de eigenaren van Hotel New York  om de toren om te toveren tot hotel. Het ombouwen van de vroegere machinistenkamers tot hotelkamers is redelijk eenvoudig. Alleen de brandtrap en de lift passen niet dus die zie je nu aan de buitenkant, maar de toren kan het hebben. Van het reservoir kamers maken is lastiger; deuren en ramen worden uit de smeedijzeren koker gezaagd.

Pompstation

Tegenover de watertoren zie je een leuk pompstation uit 1942 in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid met invloeden van Dudok. Het gele gebouw heeft rechthoekige vensters, platte daken en overstekende dakranden. Allemaal typisch Dudok: recht, strak en plat. In het pomphuis vind je het restaurant en de biologische winkel. En voor het gebouw zie je de mooie moestuin. Ook vind je er kassen, een boomgaard en een Italiaanse tuin. Ze zijn geïnspireerd op de tuinen uit de renaissance en late middeleeuwen. De naam ‘Villa Augustus’ verwijst naar een gewoonte uit de tijd van keizer Augustus waarin rijke Romeinen zich terugtrokken op het platteland om te ontspannen in een ‘villa rurale’…

Villa Augustus bezoeken

Adres: Oranjelaan 7, 3311 DH Dordrecht

website villa augustus


Westvest 7 en 9, Delft

Vlakbij het station in Delft staat een 19e-eeuws pand in neoclassicistische stijl. En iets verderop, staat werkelijk een exacte kopie. De gebouwen staan aan de Westvest destijds een statige singel met bomen. Daarom was ook het idee de gebouwen er uit te laten zien als een soort villa’s.

Architectuur

Het originele gebouw aan Westvest 9 werd gebouwd voor de Polytechnische School (de latere TU Delft) die toen gigantisch groeide. Dat was in 1865. De gemeentearchitect, C.J. De Bruyn Kops ontwierp het neoclassicistische gebouw. Het kreeg een gepleisterde middenrisaliet (de iets uitstekende voorgevel) en een fronton (dat driehoekje bovenop het gebouw). Tien jaar later had de school nog een gebouw nodig en werd de architect Eugen Gugel ingeschakeld. Hij vond dat er eenheid moest komen in de verschillende gebouwen van de hogeschool. Gugel nam geen halve maatregelen, en maakte van het gebouw aan Westvest 7 een exacte kopie van nummer 9. Destijds met elkaar verbonden door een vleugel. Nu rigoureus gescheiden door het iets minder charmante gebouw ertussen.

In 1998 werd het pand verbouwd door Niels Bakema, zoon van de beroemde architect Jaap Bakema. Bakema jr. maakte een indrukwekkende opgetilde overkapping in Westvest 9. De Vrije Akademie voor Kunstonderwijs (VAK) trok in het gebouw en gaf er cursussen muziek, theater, kunstgeschiedenis en meer. De VAK is in 2018 verhuisd; nu wordt het gebouw omgevormd tot appartementencomplex voor senioren.

Westvestjes bezichtigen

Adres: Westvest 7 en 9, 2611 AX Delft

toon in google maps

Hotel des Indes, Den Haag

In 1858 werd dit stadspaleis gebouwd voor een Haagse baron. Zo’n 20 jaar later werd het een super de luxe hotel en dat is het nu nog steeds. Er verbleven al tal van beroemde gasten.

Eerst een feestpaleis

Het paleis werd gebouwd voor de heer Willem D.A.M. Baron van Brienen van de Groote Lindt en Dortsmunde. Hij was toen kamerheer van koning Willem III, in die tijd een erebaantje voor de adel. De baron woonde op landgoed Clingendael. Mooi, maar lastig te bereiken voor zijn gasten. En dus liet hij – voor anderhalve ton puur goud- dit feestpaleis bouwen in het centrum van Den Haag. Voortaan gaf hij hier zijn feesten. De Nederlandse architect Arend Rodenburg kreeg de opdracht om het riante paleis te bouwen. Het stadspaleis beschikte over een binnenhof, privé-verblijven, bediendekwartieren, een balzaal, maar ook stallen en een hooischuur. En niet te vergeten, een brede entree zodat je met je koets naar binnen konden rijden én keren. Dan werd je niet nat bij het uitstappen.

Super de luxe hotel

Na de dood van de baron werd het in 1881 een hotel. Het kreeg dezelfde naam als het beroemde hotel in Batavia om zo reizigers uit Nederlands-Indië te trekken. Daarom werd ook het wapen van Batavia aangebracht. Je ziet dit nog steeds op de koepel boven de entree. Toen al was het hotel het toppunt van luxe. Het had 120 kamers met op elke verdieping een badkamer. In die tijd ongekend! En het zat vol vernieuwingen. Het hotel kreeg wastafels met koud én warm stromend water en een bad. Iedere kamer kreeg een telefoonverbinding met de receptie. En er kwam een lift die werkte op druk van de duinwaterleiding. In 1925 had het hotel nog een primeur: het kreeg een gigolo, toen nog een onschuldige danser voor alleenstaande vrouwen. Het hotel nam de feestcultuur van de baron namelijk over; er waren destijds heel wat grootse feesten en exclusieve banketten.

Rampjaren

1931 was het jaar des onheils voor het hotel. De ballerina Anna Pavlova overleed aan een longontsteking in het hotel. En een paar maanden veranderde het gebouw bij een heuglijke gebeurtenis in een ravage. Op 2 augustus vierde Koningin Emma haar 73e verjaardag. Het hotel hing een feestelijke E met een kroontje voor het raam. Er ontstond kortsluiting, een grote brand en het gebouw liep veel schade op. Om het tij te keren, heeft het management bij het herstel hiervan gelijk een extra verdieping op het hotel geplaatst. Ook ten tijde van de Wereldoorlogen had het hotel het zwaar.  Tijdens WOI ging Hotel des Indes zo wat failliet, maar gelukkig werd het hotel gekocht door de Staat. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het hotel gebruikt als ontmoetingsplek voor de Duitse bezetter, maar het moedige management bood tegelijkertijd onderdak aan Joodse onderduikers in de duiventil op het dak. Zij hebben de oorlog allemaal overleefd. Rond 1970 ging het hotel (weer) bijna failliet en dit keer verkocht de overheid het pand. Daarna heeft het verschillende eigenaren gehad. In 2005 en 2006 werd het gebouw weer geheel gerenoveerd en pas toen is de gevel geel geschilderd.

Beroemde hotelgasten

Je kunt geen artikel over Hotel des Indes schrijven zonder de beroemde gasten te noemen die er verbleven. Zoals danseres en vermeend spion, Mata Hari. En bijvoorbeeld:

  • In de categorie politiek: Roosevelt, Eisenhower, Churchill, Blair, Mitterrand en Chirac.
  • Artiesten: Michael Jackson, Prince en Josephine Baker (met haar pleegaap voor wie ze een aparte kamer huurde).
  • Schrijvers: Simon Carmiggelt, Hugo Camps en Thomas Mann.

Naar Hotel des Indes

Adres: Lange Voorhout 54-56, 2514 EG Den Haag

website hotel

Hotel des Indes is tijdens Open Monumentendag te bezoeken.

Munsterkerk, Roermond

Deze prachtige kerk maakte dat de beroemde Pierre Cuypers Roermond voor Amsterdam verruilde. In 1863 kreeg de architect namelijk de opdracht om de Munsterkerk in Roermond te restaureren, maar niet iedereen was even blij met het resultaat. Tijdens uw bezoek kunnen vrijwilligers u meer vertellen. Of volg de audiotour.

Bouw en restauratie kerk

De Munsterkerk werd in 1218 gebouwd als kloosterkerk. Het gebouw werd in verschillende tijden verbouwd en gerestaureerd waardoor je niet alleen de romaanse bouwstijl (zoals de ronde bogen en dwerggalerijen) ziet, maar ook gotische kenmerken. Wat in ieder geval opvalt zijn de hoge torens. Die hebben we te danken aan Pierre Cuypers. Bij zijn onderzoek voorafgaand aan de restauratie dacht hij namelijk de aanzetten van twee torens te zien. Dus moeten hier vroeger twee torens hebben gestaan, was zijn gedachte. Of anders was het in ieder geval de bedoeling geweest dat die er zouden komen te staan. En daar waren de Roermonders het bepaald niet mee eens…

Uiteindelijk werd de Franse restauratiearchitect Violet-le-Duc erbij gehaald. De Fransman gaf de architect gelijk; de torens kwamen er. Ook verving Cuypers een klokkentoren door vierkante hoektorens. Al met al gaf Cuypers de kerk een behoorlijk ander aangezicht. In zijn ogen werd het de kerk zoals ‘ie bedoeld was. Maar de kritiek op zijn restauratie liep zo hoog op dat de architect gelijk erna vanuit zijn geboorteplaats Roermond naar Amsterdam verhuisde.

Interieur Munsterkerk

Wat opvalt als je de kerk inloopt, is dat de sfeer behoorlijk open en licht is, terwijl de kerk van buiten met juist heel gesloten oogt. Pronkstuk in de kerk is het duograf van de stichters graaf Gerard van Gelre en zijn vrouw. Het is het oudste dubbelgraf van Nederland.

Munsterkerk bezoeken

Adres: Munsterplein 12, 6041 HD Roermond

Website munsterkerk

Huis Willet-Holthuysen, Amsterdam

Steenrijk maar doodongelukkig. Abraham Willet en Louisa Holthuysen die hier vanaf 1861 woonden, hielden naar verluidt meer van kunst dan van elkaar. Hun liefde stopten ze in hun huis en maakten daar een waar Frans paleisje van. Via de audiotour door Huis Willet-Holthuysen hoor je meer.

Over de Willet-Holthuysjes

Over hoe ongelukkig het huwelijk was, zijn de geleerden het niet eens. Frans Coenen is er in ieder geval vrij duidelijk over in zijn boek Onpersoonlijke herinneringen. De achterflap begint met: “De erfgename van een rijk geslacht trouwt met de foute man”. Wel is zeker dat de excentrieke Bram en Louisa een passie deelden voor kunst. Toen Louisa in 1895 als weduwe stierf, liet ze de rijk ingerichte woning zelfs na aan de gemeente Amsterdam om er een museum van te maken. Pikant detail: het museum moest de naam van haar én haar man dragen. Dus tja, klopt het verhaal van Coenen dan wel (voor de liefhebber: Bert Vreeken betwijfelt dat in zijn proefschrift over museum Willet-Holthuysen)…

Coenen zat in ieder geval dicht op het vuur, want hij was in 1895 de eerste conservator van het museum. Overigens zat de gemeente best in z’n maag met de gulle erfenis: wat moest Amsterdam met dat woonhuis vol spullen? Maar gelukkig is dit goed gekomen. Alleen is niet het hele interieur van de woning bewaard gebleven, een deel kwam in andere Amsterdamse musea terecht. Later is de oude situatie gelukkig zoveel mogelijk hersteld. Dus het interieur dat je ziet komt in ieder geval uit de 19e eeuw, en een deel daarvan is echt van het echtpaar geweest. Het geeft een goed beeld van hoe het stel op stand leefde in het imposante grachtenpand aan de Herengracht.

Inrichting van het huis

Beneden bood de grote keuken genoeg plek voor alle personeelsleden. En die hadden genoeg te doen, want Bram en Louisa hielden wel van een feestje. Een diner van 12 gangen was geen uitzondering… Zo’n feestmaal werd geserveerd op de bel-etage waar je niet alleen de eetkamer vindt, maar ook de salons en tuinkamer. Met als pronkstuk de balzaal, ingericht volgens de laatste Franse mode, in de Lodewijk XVI-stijl.

De Willet-Holthuysjes waren zeer trots op hun bezit en lieten dit graag zien. Zelfs het trappenhuis en de gangen zijn op en top versierd, met veel marmer en verguld smeedwerk. Lastig voor te stellen dat deze pracht en praal gecombineerd werd met hun vele, vele huisdieren. Want terwijl Bram een levensgenieter was en graag gezelschap had, was Louisa juist wat afstandelijk en liefst omringd door haar honden en katten. Ze heeft in haar leven alleen al 22 honden gehad, die ze ook allemaal liet portretteren. Genoeg te bekijken dus op de 3 verdiepingen, zeker als je geïnteresseerd bent in de Franse stijl. En die zie je al meteen als je aan komt lopen, de gigantische voorgevel is uitgevoerd in de Lodewijk XIV-stijl.

Huis Willet-Holthuysen bezoeken

Adres: Herengracht 605, 1017 CE Amsterdam

Website willet-holthuysen

Elk halfjaar is in het historische huis een tentoonstelling te zien van een hedendaagse kunstenaar.

Jachthuis Sint Hubertus, Hoenderloo

Het Jachthuis Sint Hubertus op de Veluwe is een plaatje. Berlage ontwierp niet alleen het gebouw, maar ook het interieur tot aan het bestek toe. Een perfect Gesamtkunstwerk (totaalkunstwerk). Je kunt een leuke rondleiding met gids volgen door het gebouw.

Botsende karakters

Berlage had een uitgesproken idee van hoe het gebouw eruit moest komen te zien en startte in 1915 vol overgave aan zijn project. De architect streefde boven alles eenheid na, in kleur, vorm en materiaal. Alleen had de steenrijke opdrachtgever, Helene Kröller-Müller, ook zo haar wensen. Dit bleek niet goed samen te gaan en leidde tot een onstuimige verstandhouding die eindigde toen mevrouw verzocht om een serre aan de zitkamer, zodat ze mooi uitzicht had op de omgeving. Dat was voor Berlage de druppel; de hele symmetrie van het gebouw werd zo doorbroken. De serre is er gekomen, maar Berlage stapte op (Henry Van de Velde maakte zijn werk af). Dit was rond 1919. Ondanks deze strubbelingen is het gebouw inderdaad een prachtig geheel geworden. Alles is tot in detail op elkaar afgestemd, meubels, tegels, lampen… Deels dwong Berlage dit ook gewoon af. De vloer onder het tafelkleed in de eetkamer bijvoorbeeld is niet afgewerkt waardoor het kleed op exact die plek moet blijven liggen. Ook schilderijen kun je zomaar niet verhangen.

Hubertuslegende

Het buitenverblijf voor de familie Kröller-Müller was in 1920 klaar. De stijl doet denken aan Engelse landhuizen, maar je ziet ook duidelijk kenmerken van Berlage terug. Zoals de (geglazuurde) baksteen en de toren die je veel ziet bij zijn gebouwen. De toren stelt overigens in combinatie met de twee langgerekte vleugels de vorm van een gewei met kruis voor. Want het was de wens van Helene om de Hubertuslegende in het ontwerp te verwerken. Berlage heeft deze legende, over de bekering van Hubertus die in zijn jeugd een fanatiek jager was, mooi tot uitdrukking gebracht. Zoals in de glas-in-loodramen boven de toch al bijzondere entree van het jachthuis.

Jachthuis Sint Hubertus bezoeken

Adres: Apeldoornseweg 258, 7351 TA Hoenderloo

website sint hubertus

Rondleiding

In het Jachthuis kun je een rondleiding volgen door de vijf belangrijkste vertrekken: de hal, eetkamer, bibliotheek, theekamer en de kamer van Helene. Je hoort alles over de geschiedenis, de architectuur en de kunst in het Jachthuis.

Winkel van Sinkel, Utrecht

De Winkel van Sinkel staat bekend als het eerste warenhuis van Nederland. Het filiaal in Utrecht uit 1839 was een waar winkelpaleis. In het leuke, gele historische pand is nu een café-restaurant gevestigd.

Het gebouw

Het begon in 1824 met de aanschaf van Huis Blijdestijn. Later kocht Anton Sinkel ook een paar naastgelegen panden en creëerde zo zijn Utrechtse winkelpaleis. De architect Pieter Adamas ontwierp het gebouw in neoclassisistische stijl, om precies te zijn ‘neogrec’ waarbij Griekse vormen en ornamenten worden gebruikt. En dan kijk je bij de Winkel van Sinkel al snel naar de vier enorme zuilen van gietijzer (kariatiden) in de vorm van vrouwen.

De zuilen werden in Engeland gemaakt en kwamen met de boot naar Utrecht. Ze werden spottend wel de Britse hoeren genoemd. En de vrouwen waren nog niet zo makkelijk om te plaatsen. Vanaf de werf moesten ze naar boven getakeld worden, maar bij de laatste gietijzeren vrouw ging het mis; de stadskraan begaf het en viel met zuil en al de Oudegracht in. De honderd jaar oude stadskraan overleefde dit helaas niet, maar de zuil wel en is later alsnog naar boven getakeld. Niet alleen de gevel, ook  het interieur is prachtig vormgegeven. Let bijvoorbeeld op de mooie galerij en het enorme daklicht. De wenteltrap die je ziet is overigens nieuw, maar past wel mooi in de stijl.

Winkel van Sinkel bezoeken

Adres: Oudegracht 158, 3511 AZ Utrecht

website winkel van sinkel

Bibliotheek Universiteit Utrecht

De universiteitsbibliotheek is een verborgen parel midden in het hart van Utrecht. De mooie bibliotheek zit in het vroegere paleis van koning Lodewijk Napoleon.

De koning liet het paleis bouwen toen hij van Den Haag naar Utrecht verhuisde (omdat hij dacht dat hij ziek werd van de zeelucht…ahum!). Het werd een 30 meter lange Grande Galerie met balzaal, twee salons en een hofkapel. En in dit statige, stijlvolle gebouw uit 1807 zat al snel (sinds 1820) de bibliotheek van de Universiteit Utrecht. In de bibliotheek zie je de grandeur van het paleis duidelijk terug. Er wordt volop gebruik gemaakt van de bibliotheek, maar meestal mag je buiten de tentamenperiodes een kijkje nemen als je het vraagt aan de beveiligers.

Universiteitsbibliotheek bezichtigen

Adres: Drift 27, 3512 BR Utrecht

website bibliotheek

Bekijk ook:

Pyramide van Austerlitz, Woudenberg

Jawel, Nederland heeft sinds 1804 (!) een heuse piramide. Natuurlijk geïnspireerd op de wereldberoemde Egyptische meesterwerken. De pyramide van Austerlitz wordt gebouwd in de tijd waarin we bezet zijn door de Fransen. 

Geschiedenis pyramide van Austerlitz

In 1804 geeft Napoleon de opdracht om een leger te vormen met Nederlandse en Franse soldaten, vanwege een dreigende aanval door Engeland. De opdracht gaat naar generaal Auguste de Marmont die razendsnel een legerkamp inricht op de Utrechtse Heuvelrug. Hij heeft al in een paar maanden tijd goed getrainde manschappen die klaar zijn voor de strijd. Maar een inval blijft uit.

En wat doe je als zo’n 18.000 militairen zich beginnen te vervelen midden op de Utrechtse Heuvelrug? Je laat ze een gedenkteken bouwen om Napoleon te eren, aldus de generaal. En dat in de vorm van een piramide? Ja, dat is te danken aan een veldtocht in Egypte die De Marmont eerder met Napoleon maakte. Daar waren ze allebei volledig onder de indruk van de piramiden van Gizeh.

De Nederlandse piramide

Het Nederlandse poldermodel van het Egyptische meesterwerk wordt zo’n 36 meter hoog, gemaakt van zand en heideplaggen. De soldaten zijn in 27 dagen klaar. En dat is inclusief de andere Egyptische bezienswaardigheid die op de top staat; de 13 meter hoge obelisk. Overigens is deze oorspronkelijk van hout en zakt vrij snel scheef. In 1894 wordt de obelisk vervangen door een stenen exemplaar.

Dankzij grondige restauraties is de piramide nog altijd een blijvende herinnering aan de Franse Tijd in Nederland én de enige piramide van Europa. De generaal noemt de piramide overigens oorspronkelijk de Marmontberg, om ook van zijn eigen aanwezigheid een blijvende herinnering te maken. Maar in 1806 geeft de kersverse koning Lodewijk Napoleon (de broer van) de berg zijn nieuwe naam. Hij vernoemt het bouwwerk naar een beroemde veldslag in Austerlitz die Napoleon glansrijk had gewonnen. En dat is de reden dat je midden op de Utrechtse Heuvelrug de pyramide van Austerlitz treft.

Pyramide van Austerlitz bezoeken

Adres: Zeisterweg 98, 3931 MG Woudenberg

Pyramide bezoeken

De Pyramide is open op donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag van 12.00 tot 16.00 uur. Let op: dit is wel afhankelijk van beschikbaarheid van vrijwilligers.