Jacques van Marken had in de 19e eeuw meerdere fabrieken in Delft. Hij zorgde ongekend goed voor zijn medewerkers.
Van Marken was eigenaar van Gist- en Spiritusfabriek en de Lijm- en Gelatinefabriek. En niet te vergeten de Nederlandsche Oliefabriek (NOF) die later fuseerde met Calvé (lange tijd was pindakaas zo ongeveer het bekendste product uit Delft, de letters NOF vind je nog steeds terug in het logo). Van Marken was een ongekend vooruitstrevende directeur en voerde regelingen in die wij nu nog kennen. Zijn medewerkers kregen vrije dagen, lang voor deze wettelijk verplicht waren. Hij richtte de eerste ondernemingsraad van Nederland op. En het allereerste personeelsblad, waarmee hij de band tussen medewerker en bedrijf wilde versterken. Ook kwam Van Marken als eerste met een pensioenregeling, ziekenfonds en ongevallenverzekering. De directeur zorgde zelfs voor huisvesting van zijn personeel. Hij liet een fabrieksdorp met 78 woningen bouwen en vernoemde dit naar zijn vrouw: het Agnetapark. Zijn motto: ‘de fabriek voor allen, allen voor de fabriek’.
Zijn vrouw, Agneta Matthes, had een belangrijke rol in het bedrijf. Toen zij wist dat hun huwelijk kinderloos zou blijven, besloot ze haar leven te wijden aan haar man en haar carrière. Om een beeld te schetsen, een stukje uit een brief die Jacques schreef aan zijn vader:
“Het gaat ons best; ons leventje gaat kalm, maar niet werkeloos voorbij. Zondags gaan wij de gezinnen der werklieden bezoeken. Mijn vrouwtje kent ze allen en stemt geheel in met mijn plannen omtrent de moreele en materieele ontwikkeling van mijn personeel.”
Van Marken, Levensidealen, p.73
Van Marken zorgde voor intens verdriet bij zijn vrouw. In 1886 opende Agneta per ongeluk een brief waarin ene Maria Eringaard vroeg waar haar kinderalimentatie bleef en ontdekte zo de jarenlange ontrouw van haar man. Uit zijn verhouding kwamen maar liefst drie kinderen voort. Agneta nam een bijzonder besluit, zij vertelde niets aan haar man en sprak af met zijn minnares. En toen zijn minnares in 1889 overleed, nam ze samen met Jacques, de kinderen op in huis.
Naar de gebouwen van Van Marken
Het voormalige hoofdkantoor van de Gist- en Spiritusfabriek staat er nog en is in bezit van DSM. De Lijm- en Gelatinefabriek is omgevormd tot culturele hotspot. De gebouwen van de Oliefabriek zijn helaas gesloopt. Het Agnetapark, met de kenmerkende arbeiderswoningen in cottagestijl, bestaat nog steeds. Alleen het huis van het echtpaar werd in 1980 afgebroken. Op de plek van hun villa ‘Rust Roest’ is het echtpaar in steen vereeuwigd.