H.P. Berlage was een invloedrijk architect en stedenbouwkundige. Zijn bekendste werk is de Amsterdamse Beurs van Berlage uit 1903. Zelf zag hij het Kunstmuseum in Den Haag als zijn meesterwerk.

Over de architect

Hendrik Petrus werd in 1827 geboren als kind van welgestelde, liberale ouders. De Amsterdammer wilde schilder worden, maar na zijn eerste opleidingsjaar ging hij wegens gebrek aan talent architectuur studeren in Zurich. Terug in Nederland ontwierp hij  samen met architect Sanders eerst veel gebouwen in neorenaissancestijl. Maar toen Berlage in 1889 besloot zelfstandig verder te gaan, zette hij zich steeds meer af tegen deze stroming met zijn overdadige versieringen. Hij ontwikkelde een eigen stijl, het rationalisme, met als uitgangspunten: sober, eerlijk en doelmatig. Deze principes paste hij voor het eerst toe op de Beurs van Berlage, waardoor de architect door velen wordt gezien als de grondlegger van het moderne bouwen. Hierna volgden vele opdrachten voor de architect. Zijn laatste ontwerp was voor het Gemeentemuseum in Den Haag, de stad waar hij sinds 20 jaar woonde. De architect overleed een jaar voor de oplevering van het museum, in 1934.

Gebouwen van Berlage

Zijn bekendste gebouwen zijn de Beurs van Berlage en het Gemeentemuseum, nu Kunstmuseum. Verder ontwierp hij bijvoorbeeld het mooie Jachthuis Sint Hubertus op de Veluwe. En als stedenbouwkundige was hij betrokken bij de uitbreidingsplannen voor Amsterdam-Zuid.

Berlages gebouwen herken je aan zijn doelmatige, eerlijke uitgangspunten: de constructie moet zichtbaar zijn, hout moet eruit zien als hout, steen als steen (niets overgeschilderd of bepleisterd) en decoraties zijn overbodig. Later in zijn carrière is de architect zichtbaar beïnvloed door Frank Lloyd Wright met zijn horizontale, asymmetrische bouwvolumes. Dat zie je bijvoorbeeld terug bij het Kunstmuseum.

Waardering

Berlage zag het Kunstmuseum in Den Haag als meesterwerk, en velen met hem. Hij heeft vele architecten beïnvloed, waaronder Willem Dudok en Jans Wils.